چنگیز خسروی در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، اظهار داشـت: در حال حاضر، مدیریت معدنی را بر عهده دارم که در منطقه فیاضی در استان اصفهان مستقر است. این معدن به صورت رگه‌ای است و با ظرفیت سالانه حدود سه هزار تن فعالیت می‌کند. عیار خاک این معدن، بین ۱۰ تا ۱۶ درصد است.
خسروی با تاکید بر اینکه سرب و روی موجود در خاک این معدن متفاوت از سایر معادن هم‌خانواده است، ادامه داد: نیمی از منابع خاک ما سولفیدی و نیمی دیگر اکسیدی است. از طرفی سرب این معدن به صورت سولفوره و روی آن نیز به صورت اکسیدی استخراج می‌شود.
وی با اشاره به اینکه نزدیک به ۱۵ نفر در این معدن مشغول به‌کار هستند، اضافه کرد: عمر باقی‌مانده از این معدن حدودا سه سال است؛ اما با این حال، تلاش ما بر این است که بتوانیم اکتشافات جدیدی در این معدن انجام دهیم.
تبدیل باطله‌های پر دردسر به محصولاتی با ارزش‌افزوده بالا
مدیرعامل معدنکاران فیاضی اصفهان، در رابطه با حجم باطله در تولید کنسانتره، اذعان کرد: در رابطه با کنسانتره باید اشاره کنم که از تولید هر یک تن کنسانتره، نزدیک به ۸۵۰ کیلوگرم باطله ایجاد می‌شود.
خسروی عنوان کرد: در حال حاضر بسیاری از کارخانه‌های زنجان، به راحتی می‌توانند عناصر مزاحم را از باطله‌ها جدا کنند و به اصطلاح فرآوری مجدد انجام دهند. در واقع از این طریق می‌توانند سرب، روی و یا عناصر دیگر را از باطله‌ها جدا نمایند. به این ترتیب، با تکنولوژی امروز، اغلب کارخانه‌های داخلی به سادگی می‌توانند باطله‌هایی را که روزگاری دپو کردن آن‌ها دردسری بزرگ به حساب می‌آمد، به محصولی با ارزش‌افزوده بالا تبدیل کنند.
وی با اشاره به اینکه دپو کردن باطله‌ها به صورت ایمن انجام می‌گیرد، تاکید کرد: ما اعتقاد ویژه‌‌ای به محیط زیست داریم. در واقع تصور ما این‌گونه است که راهی جز این نیست که معادن در تعامل با محیط زیست بتوانند عملیات معدن‌کاری خود را به گونه‌ای انجام دهند که به محیط زیست آسیبی وارد نشود.
اکثر معادن ما کوچک مقیاس هستند
مدیرعامل معدنکاران فیاضی اصفهان، در رابطه با معادن کوچک مقیاس، عنوان کرد: معادن کوچک مقیاس، معادنی هستند که به صورت رگه‌ای قابلیت استخراج دارند. به طور کل، این معادن در مقایسه با معادن بزرگ مقیاس، دارای ظرفیتی محدودتر هستند. معمولا میزان استخراج سالانه معادن کوچک مقیاس بین سه تا ۱۰ هزار تن است. از طرفی جز معادن انگوران، مهدی‌آباد، باما، نخلک و چند معدن دیگر، بقیه معادن سرب و روی کشور، ظرفیت استخراج محدودی در سال دارند و بنابراین ذیل معادن کوچک مقیاس به حساب می‌آیند.
وی ضمن تاکید بر این نکته که اغلب معادن کوچک مقیاس در حال نابودی هستند، اشاره کرد: متاسفانه در وضعیت امروز که روزبه‌روز، شرایط کار برای معدن‌کار سخت و سخت‌تر می‌شود، مشاهده می‌کنیم که خیلی از معادن کوچک مقیاسی که در شهری همچون زنجان وجود داشت، به تعطیلی کشیده شده است.
وضعیت وخیم معادن بخش خصوصی
مدیرعامل معدنکاران فیاضی اصفهان، با اشاره به وضعیت وخیم معادن سرب و روی در بخش خصوصی، تشریح کرد: وضعیت امروز معادن داخلی و به خصوص معادن کوچک مقیاسی مثل معدن ما که توسط بخش خصوصی بهره‌برداری می‌شود، به شدت وخیم است. از طرفی هزینه‌ها به‌طرز عجیبی افزایش پیدا کرده است. به‌طور مثال در سال گذشته، هزینه اجاره بیل مکانیکی ساعتی ۷۵ هزار تومان بود، اما در حال حاضر به ساعتی ۲۰۵ هزار تومان افزایش پیدا کرده است.
خسروی در رابطه با ماشین‌آلات معدنی، افزود: در بحث ماشین‌آلات معدنی، متاسفانه هیچ‌گونه رشدی نداشته‌ایم و عمده ماشین‌آلات موجود در حال حاضر، متعلق به سال‌های ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۳ هستند. بنابراین چنین ماشین‌آلاتی که عمر آن‌ها به بالای ۳۵ سال می‌رسد، طبیعی است که فرسوده، مستهلک و از کار افتاده باشند.
وی ادامه داد: علاوه بر مشکلاتی که در فرسوده بودن ماشین‌آلات وجود دارد، دولت هم با وضع قوانین جدید و عجیب، واردات ماشین‌آلات جدید را عملا ناممکن کرده است. یعنی اگر بخواهیم دستگاهی را با قیمت ۱۲۰ هزار دلار وارد ایران کنیم، با جمع عوارض گمرکی آن، باید مبلغی به اندازه ۱۴۰ هزار دلار پرداخت کنیم. بنابراین وجود چنین مشکلاتی، کار را برای معدنکاران سخت و دشوار می‌کند.
مدیرعامل معدنکاران فیاضی اصفهان، اضافه کرد: یک بیل مکانیکی ۲۲۰ P کوماتسو را تا دو سال پیش می‌توانستیم به قیمت ۱۵۰ میلیون تومان خریداری کنیم؛ اما امروز شرایط متفاوتی وجود دارد و اگر بخواهیم همان بیل را صرفا تعمیر کنیم، تقریبا بایستی مبلغی حدود ۵۰ میلیون تومان هزینه کنیم. در واقع می‌خواهم این را صادقانه به شما بگویم که هزینه ماشین‌آلات معدنی، کمرشکن شده است.
خسروی در ادامه بیان کرد: علاوه‌براین، هزینه حملونقل خاک هم به شدت افزایش یافته است؛ به طوری که در بسیاری موارد، انتقال خاک از یزد به زنجان صرفه اقتصادی ندارد. با وجود افزایش نجومی قیمت‌ها در بخش حملونقل، دولت برای صادرات کنسانتره، به خصوص صادرات کنسانتره سرب سولفوره، ۲۵ درصد عوارض وضع کرده و به نوعی با وضع این قانون، همه صادرکنندگان سرب و روی را فلج کرده است. این در حالی است که مصرف کنسانتره سرب سولفوره آنچنان ناچیز شده است که حتی در مواردی می‌توان گفت که مصرفی در ایران ندارد.
مشکل معارضین محلی معادن
مدیرعامل معدنکاران فیاضی اصفهان، با اشاره به مشکل معارضین محلی، یادآور شد: یکی دیگر از مشکلات بزرگی که پیش روی معدن‌داری وجود دارد، معارضین محلی است که دولت در این زمینه هیچ کمکی به ما نمی‌کند. مثلا یکی از اهالی روستایی که نزدیک معدن است، به یک‌باره مدعی می‌شود که بخشی از معدن، زمین اجدادی من است و باید برای فعالیت در اینجا پول لازم را پرداخت کنید و از این داستان‌های عجیب و غریب که متاسفانه اغلب این ماجراها، چیزی جز باج‌خواهی نیست.
خسروی در پایان با اشاره به اینکه توزیع منابع معدنی با مشکل همراه است، خاطرنشان کرد: در زمینه تامین منابع اولیه به شدت دچار محدودیت هستیم و شرکت تهیه و تولید مواد معدنی که بخش عمده منابع اولیه کشور را تامین می‌کند هم دچار محدودیت شده است و توزیع مواد اولیه به درستی صورت نمی‌گیرد؛ به دلیل اینکه ذخایر معادنی مثل انگوران رو به اتمام بوده و استخراج ذخایر کم‌عیار در عمق زیاد، صرفه اقتصادی ندارد. بنابراین پیشنهاد من به عنوان یک معدن‌دار این است که تا دیر نشده، باید فکری اساسی در این زمینه صورت بگیرد؛ وگرنه فاجعه‌ای بزرگ در راه خواهد بود.
