صنعت آلومینیوم به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع استراتژیک در جهان شناخته می‌شود و ایران نیز با داشتن بیش از ۴۰۰ هزار تن ظرفیت تولید آلومینیوم، اقدام به تولید این فلز مهم و استراتژیک کرده است اما عدم توجه به تامین پایدار مواد اولیه مورد نیاز این صنعت و همچنین عدم توجه به کشف یا مشارکت در استخراج ذخایر جدید بوکسیت، موجب شده عملا صنعت آلومینیوم در ایران با بحران مواجه شود؛ چنانچه در حال حاضر، وضعیت صنعت آلومینیوم کشور چندان مساعد نیست و این صنعت در مقایسه با پیشرفت کشورهای همسایه در این حوزه، جا مانده است؛ به گونه‌ای که تصور آینده روشن برای صنعت آلومینیوم بدون توجه به تامین مواد اولیه، برق پایدار و… غیرممکن خواهد بود. البته عوامل دیگری همچون عدم اجرای درست سیاست‌‌های خصوصی‌سازی، تفکر مدیریت دولتی بر صنایع، عدم وجود امکاناتی در جهت قیمت‌گذاری آزاد و… موجب زیان‌دهی صنایع بالادستی در سال‌های اخیر شده که برای آشنایی با مشکلات و معضلات صنعت آلومینیوم در کشور با احمد مجیدی، مدیرعامل شرکت آلومینیوم ایران به گفت‌وگو نشستیم:
در شرایط کنونی وضعیت بازار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در حال حاضر، سه کارخانه تولیدکننده شمش در کشور فعال هستند که شامل شرکت آلومینیوم ایران (ایرالکو)، مجموعه کارخانجات المهدی و هرمزال در استان هرمزگان و شرکت آلومینای جاجرم با ظرفیت ۳۰ هزار تن است.
ظرفیت تولیدی شرکت ایرالکو ۱۸۰ هزار تن در سال است و در حال حاضر با صد در صد ظرفیت به تولید شمش آلومینیومی می‌پردازد اما با توجه به مشکلاتی که برای مجموعه کارخانجات المهدی و هرمزال در این یک سال اخیر به وجود آمد، تنها ۲۰ درصد از ظرفیت این شرکت فعال است که اگر آن‌ها نیز با صد در صد توان به فعالیت بپردازند، قادر هستند ۱۸۰ هزار تن آلومینیوم در سال تولید داشته باشند. همچنین ظرفیت شرکت آلومینای ایران (جاجرم) نیز سالیانه، ۴۰ هزار تن است که هنوز به ظرفیت کامل نرسیده است.
در کشور به صورت سالیانه، امکان تولید ۲۵۰ هزار تن آلومینیوم وجود دارد که ۸۰ درصد از آن را شرکت آلومینیوم ایران تولید می‌کند. در مجموع، با توجه به مشکلی که برای شرکت المهدی و هزمزال به وجود آمده، میزان تولید و عرضه آلومینیوم در یک سال اخیر، به شدت کاهش یافته است که البته امیدواریم با تغییر مدیریت، این کاهش میزان تولید نیز برطرف شود.
آیا در زمینه فروش محصولات با مشکلی مواجه شده‌اید؟
با توجه به رکودی که در برخی از صنایع پایین‌دستی کشور وجود دارد، میزان خرید و مصرف شمش آلومینیومی در کشور کمتر شده و حدود سه ماه است که برای محصولات عرضه شده در بورس کالا، تقاضا به اندازه کافی وجود ندارد و فروش به میزان عرضه نیست.
مهم‌ترین فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی بازار آلومینیوم چیست؟
بزرگ‌ترین مشکل تولیدکنندگان آلومینیوم در کشور، تامین و واردات ۸۰ درصد مواد اولیه است و در حال حاضر، آلومینیوم، مس و روی در صدر اقلام تحریمی آمریکا قرار دارد که این تحریم‌ها، واردات مواد اولیه را مشکل‌تر از گذشته کرده است.
در حال حاضر آلومینای مورد نیاز از چه کشورهایی تامین می‌شود؟ برای تامین آلومینای مورد نیاز شرکت، چند منبع دارید؟
مواد اولیه مورد نیاز برای تولید شمش آلومینیومی، شامل ۱۸ نوع ماده است که آلومینا یکی از مواد ضروری و مورد نیاز برای تولید شمش به شمار می‌آید و در حال حاضر، در شرکت جاجرم که در خراسانی شمالی واقع شده، ۲۰۰ هزار تن پودر آلومینا در سال تولید می‌شود که این میزان تولید، کافی نیست.
با توجه به راه‌اندازی کارخانه سالکو (آلومینیوم جنوب)، کشور به ۹۰۰ هزار تن آلومینا نیاز دارد که برای تامین این میزان مواد اولیه، هنوز اقدامی صورت نگرفته است.
اگر کارخانه‌های سالکو، المهدی و هرمزال به میزان ظرفیت اسمی؛ به تولید شمش آلومینیومی بپردازند، قطعا در زمینه تامین مواد اولیه با مشکلات و چالش‌های بیشتری مواجه می‌شویم و باید قسمت عمده مواد مورد نیاز را وارد کنیم. البته در حال حاضر نیز، شرکت ما برای تامین آلومینا، با مشکلات بی‌شماری روبه‌رو شده است، به گونه‌ای که این شرکت، برای تولید ۱۸۰ هزار تن آلومینیوم به ۳۶۰ هزار تن، آلومینا نیاز دارد که با توجه به عدم تولید این میزان آلومینا در داخل کشور، باید آن را وارد کنیم و به همین خاطر، علاوه بر داشتن مشکلاتی در زمینه واردات مواد اولیه، مجبور هستیم این مواد را با هزینه بسیار بالا، تهیه کنیم.
اگر کارخانه جدیدی که در لامرد (استان فارس)، با ظرفیت تولید ۳۶۰ هزار تن آلومینیوم به مجموعه شرکت‌های تولیدکننده آلومینیوم در کشور اضافه شود، قطعا نیاز به واردات آلومینا بیشتر می‌شود؛ به گونه‌ای که شرکت سالکو برای تولید محصولات خود به ۷۲۰ هزار تن آلومینا نیاز دارد. مدیران شرکت سالکو اعلام کرده‌اند که امسال ۱۰۰ هزار تن آلومینیوم تولید می‌کنند که البته این شرکت هنوز فعالیت تولیدی خود در این حوزه را شروع نکرده است.
در خصوص واردات مواد اولیه نیز، شرکت ما، پودر آلومینا را از کشورهایی مثل هند، چین، ویتنام، قزاقستان، روسیه، استرالیا، برزیل و … وارد می‌کند.
آیا در زمینه واردات سایر مواد اولیه آلومینیومی (به جز آلومینا)، نیز با مشکلی مواجه هستید؟
در شرایط کنونی، در زمینه واردات تمام مواد اولیه آلومینیومی با چالش‌ها و مشکلات بی‌شماری، چه از لحاظ حمل و نقل و چه از لحاظ تامین منابع مالی مواجه هستیم اما این موانع موجب کاهش میزان تولیدات شرکت ما نشده است البته باید در نظر داشت، تاثیر تحریم‌ها بر قیمت تمام شده مواد اولیه مورد نیاز، چشمگیر بوده است و در حال حاضر، شرکت ایرالکو هزینه (مبلغ) بالاتری نسبت به قبل از تحریم‌ها باید بابت خرید مواد اولیه پرداخت کند.
امکان دور زدن تحریم‌ها نیز وجود دارد اما این اقدام، هزینه‌ها را به شدت افزایش می‌دهد و به همین دلیل است که در حال حاضر، تحریم‌های وضع شده مانع از گسترش و توسعه فعالیت‌های تولیدی شرکت‌های بالادستی آلومینیوم شده است.
با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از آلومینای ایران از چین تأمین می‌شود، در شرایط کنونی که ایران شدیدا تحت تحریم‌های ایالات متحده قرار دارد، آیا تنش‌های تجاری بین چین و آمریکا روند تأمین آلومینای ایران را تسهیل کرده است؟ به نظر شما، توافق تجاری بین چین و آمریکا، در تأمین آلومینای ایران تأثیر خواهد گذاشت؟
تنش‌های تجاری میان آمریکا و چین بر کاهش یا افزایش قیمت آلومینیوم در جهان تاثیرگذار است. با توجه به تحریم‌های آمریکا، امکان واردات حتی یک کیلوگرم آلومینا از شرکت‌های تولیدکننده آلومینیوم گرفته شده است اما با پرداخت هزینه‌های بیشتر، امکان واردات این مواد اولیه وجود دارد که البته این موضوع در خصوص واردات مواد اولیه از چین نیز صادق است و در واقع، قدرت چانه‌زنی از شرکت‌های ایرانی گرفته و هزینه تولید بیشتر می‌شود.
انتهای پیام//
