در حال حاضر حدود ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار تن مفتول آلومینیومی در ایران تولید می‌شود که تقریبا همه آن به مصرف داخلی می‌رسد و مقدار بسیار کمی از این تولیدات را نیز برخی از شرکت‌ها صادر می‌کنند.

مطلب بالا شمایی کلی از وضعیت تولید و مصرف مفتول آلومینیومی در ایران است که «محمدمهدی فرزانه» مدیرعامل شرکت صنایع توری کاشان، به خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «فلزات‌آنلاین» گفت و افزود: شرکت‌های ایرانی که در کشورهای همسایه پیمانکار خطوط انتقال هستند، مقداری از مفتول آلومینیوم ایران را صادر می‌کنند. البته به گفته فرزانه، بیشتر این پیمانکاران ایرانی نیز ابتدا واردات موقت انجام می‌دهند و سپس مفتول آلومینیوم را صادر می‌کنند.

مدیرعامل شرکت صنایع توری کاشان، روند ایجاد ظرفیت تولید مفتول آلومینیومی و همچنین مصرف آن در ایران را طی ۱۰ سال گذشته رو به رشد ارزیابی کرد و گفت: ظرفیت تولید مفتول آلومینیوم در چند سال گذشته رشد داشته ‌است به گونه‌ای که تا ۱۵ سال قبل فقط دو کارخانه تولید مفتول آلومینیوم وجود داشت اما در این مدت، چند کارخانه دیگر نیز ایجاد شدند که ظرفیت تولیدی مجموعه آن‌ها بیش از مصرف کنونی داخلی است.

برخی از تولیدکنندگان زیر ظرفیت تولید خود کار می‌کنند

وی با تاکید بر اینکه در واقع تولید مفتول آلومینیوم بیشتر از رشد تقاضا و مصرف بوده است، اظهارداشت: این امر موجب شده است که امروز برخی از تولیدکنندگان زیر ظرفیت تولید خود فعالیت کنند.

با این تفاسیر، فرزانه آینده روبه رشدی را برای آینده تولید و مصرف مفتول آلومینیوم قائل است به خصوص با اتکا به این نکته که به مرور آلومینیوم به دلیل سبک‌تر و به‌صرفه‌تر بودن، جایگزین «مس» خواهد شد.

مدیرعامل شرکت صنایع توری کاشان در توضیح دیگر دلایلی که برای رشد تولید و مصرف مفتول آلومینیوم در ایران متصور است، اضافه کرد: روند تولید روبه رشد خواهد بود چراکه خطوط انتقال برق که در آن از مفتول آلومینیوم استفاده می‌شود، باید توسعه یابد.

اما با همه این توانمندی‌ها و ظرفیت‌های نهفته مانده و آشکار شده صنعت مفتول آلومینیوم، مشکلاتی سد راه توسعه و رونق این حوزه شده است. مشکلاتی که به طور خاص تولیدکنندگان و در مجموع بازار مفتول آلومینیوم ایران را دستخوش چالش‌هایی خارج از کنترل آنها کرده است. یکی از این چالش‌ها نوسانات قیمت مفتول آلومینیوم به شمار می‌رود که تابع نوسانات ارزش دلار است.

ارزش افزوده مفتول حدود ۱۵ درصد است

در این زمینه، فرزانه تصریح کرد: چون ارزش افزوده مفتول آلومینیوم حدود ۱۵ درصد است، این مقدار نمی‌تواند نوسانات قیمت مفتول را که ناشی از نوسانات قیمت ارز است، در معاملات اعتباری جبران کند؛ بنابراین معالات باید به صورت نقدی باشد اما مشکل نقدینگی واحدها موجب بروز مشکلات بزرگ برای واحدهای تولیدکننده و مصرف کننده مفتول آلومینیومی شده است.

وی با اظهار اینکه قیمت مفتول آلومینیوم دارای نوسان است و نمی‌توان به مشتری قیمت داد، افزود: در گذشته می‌توانستیم با مشتریان به شکل اعتباری معامله کنیم، اما اکنون با توجه به تغییرات قیمت‌ها نمی‌توان این اقدام را انجام داد.

تقاضا در بازار به دلیل نداشتن نقدینگی، بالفعل نیست

مدیرعامل شرکت صنایع توری کاشان در تشریح این وضعیت، گفت: برای نمونه اگر ما محصول را به صورت دو ماهه معامله کنیم، با توجه به نوسان قیمت موجود، زمانی که پول فروش محصول به دستمان می‌رسد، نمی‌توانیم به همین میزان شمش آلومینیوم جایگزین کنیم.

فرزانه با بیان اینکه در شرایط موجود بازار، مجبورند معاملات را نقدی انجام دهند، تصریح کرد: هرچند در بازار تقاضا وجود دارد، اما این تقاضا به دلیل نبودن نقدینگی، بالفعل نیست در نتیجه مقداری رکود وجود دارد.

بازار سال گذشته، رونق بهتری داشت

این در حالی است که به گفته وی، سال گذشته وضعیت بازار اینگونه نبود و قیمت مقداری ثبات داشت و تولیدکنندگان می‌توانستند مفتول را به صورت اعتباری و مدت‌دار معامله کنند، در نتیجه بازار رونق بهتری داشت.

البته مدیرعامل شرکت صنایع توری کاشان تاکید کرد: نوسان قیمت شمش در بورس بزرگ‌ترین مشکل بازار مفتول آلومینیوم است.

مشکل چندانی برای تهیه مواد اولیه وجود ندارد

وی با اظهار اینکه در گذشته عرضه مواد اولیه کم بوده است، گفت: اکنون برای تهیه مواد اولیه به دلیل عرضه آن در بورس توسط سه تولیدکننده، مشکل چندانی وجود ندارد و شاید در آینده عرضه بیشتر شود و قیمت نیز به تعادل برسد.

اما فرزانه در عین حال یادآور شد: قیمت آلومینیوم از قیمت ارز تاثیر می‌گیرد و در نتیجه نوسانات ارزی، بازار آلومینیوم را نیز به نوسان در می‌آورد.

کاهش صادرات به رکود بازار دامن زده است

نکته دیگری که وی به آن اشاره کرد، مسئله «صادرات» و مشکل نقل و انتقال پول است. مدیرعامل شرکت صنایع توری کاشان تصریح کرد: با توجه به مشکل شدن نقل و انتقال پول در صادرات، میزان صادرات کاهش یافته است که این مسئله نیز تا حدودی به رکود بازار دامن زده است.

به باور فرزانه، هرچند اکنون قیمت ارز خوب و به نفع صادرکننده شده است، اما به دلیل مشکل در ارتباطات بانکی مانند ممکن نبودن گشایش LC، مقداری صادرات کاهش یافته است و در این زمینه مشکل داریم.

وی با اشاره به اینکه بیشترین مصرف مفتول آلومینیومی در ایران در صنایع کابل‌سازی است، توضیح داد: ظرفیت کنونی تولید مفتول آلومینیوم بیش از نیاز داخلی کشور است و اگر صادارت راحت‌تر می‌بود، مقداری رکود کمتر می‌شد.

این فعال حوزه آلومینیوم با اشاره به کاهش ارزش ریال، تصریح کرد: اگر در این شرایط، مشکل نقل و انتقال پول در صادرات حل شود، می‌توانیم صادارت خوبی داشته باشیم.

فرزانه برای روشن‌تر شدن شرایط، به تولید حدود ۳۰۰ هزار تن شمش آلومینیوم در ایران اشاره کرد و گفت: این میزان شمش آلومینیوم تقریبا به مصرف داخلی می‌رسد، متنها در گذشته حدود ۲۰۰ هزار تن هم وارد کشور می‌شد و به همین میزان محصولات آلومینیومی از جمله مفتول و کابل آلومینیومی صادر شد.

توانایی صادرات حدود ۳۰۰ هزار تن کابل و مفتول آلومینیوم

وی با تصریح این نکته که اکنون واردات شمش آلومینیوم بسیار کم شده است، افزود: اگر مشکل صادارت مفتول آلومینیوم رفع شود، شاید بتوانیم حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تن کابل و مفتول آلومینیومی صادر کنیم.

بخشی دیگری از گفتگو به مسئله مصارف مفتول آلومینیومی اختصاص یافت که فرزانه در این زمینه نیز توضیح داد: اکنون مفتول آلومینیوم بیشترین مصرف را در صنایع کابل‌ سازی دارد؛ البته شرکت ما که مفتول آلیاژی تولید می‌کند که مورد مصرف در صنایع کابل‌سازی است همچنین شرکت مقداری از آن را به توری‌های آلومینیومی تبدیل می‌کند و مقداری در واحدهای پرچ‌سازی استفاده می‌شود.

وی همچنین از دیگر مصارف مفتول آلیاژی را استفاده در یراق‌آلات خطوط انتقال از کابل‌های آلومینیومی عنوان کرد.

وی در تکمیل توضیح خود تاکید کرد: مفتول‌های آلیاژی در تقویت‌کننده‌های ACSR به عنوان مغزی کابل‌های خود نگهدارنده مصرف نمی‌شود و برای این کار فقط از فولاد استفاده می‌شود.

با این حال فرزانه یادآور شد: مفتول‌های آلیاژی گاهی به صورت شیلد به عنوان آرمه (محافظ) برای تقویت کابل به شکل حصیری برای آرمه کردن (حافظت کردن) کابل‌ها مصرف می‌شود. همین‌طور مفتول آلومینیومی برای مسلح کردن شلنگ‌های پلاستیکی به کار می‌رود که حصیر فلزی آنها از جنس سیم آلومینیوم آلیاژی است.

چگونه زمینه رشد و توسعه صنعت مفتول آلومینیوم را فراهم کنیم؟

اینکه چگونه می‌توان زمینه رشد و توسعه صنعت مفتول آلومینیوم را فراهم کرد، سئوالی است که فرزانه این پیشنهاد را برای آن ارائه داد: یکی از اقدامات خوبی که می توان انجام داد این است که به دلیل وجود منابع انرژی نفت و گاز، در جنوب کشور نیروگاه‌های برقی‌ را ایجاد کنیم که در کنار آنها معمولا امکان تولید آب شیرین نیز وجود دارد. به جای انتقال گاز به مرکز، خطوط انتقال برق را ایجاد کنیم و برق و آب را به شهرها و روستاها برسانیم.

وی ادامه داد: در چنین حالتی می‌توان در مصارف سرمایشی، گرمایشی و دیگر کاربردهای خانگی، به جای گاز از برق استفاده کرد بدین ترتیب کمکی هم به کاهش آلودگی هوای شهرهای بزرگ می‌شود.

فرزانه اظهارداشت: آلومینیوم تولید داخل برای انجام چنین کارهایی در دسترس است و می‌توانیم برای برق‌رسانی از آن استفاده کنیم.