جلال عبداللهی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، مطرح کرد: در حال حاضر ۳۰ نفر به صورت مستقیم در شرکت امین صنعت پویا مشغول فعالیت هستند و ما توانستیم در سال ۱۴۰۰ با به کارگیری از نیروهای متعهد و توانمند، به عنوان صادرکننده نمونه استان معرفی شویم. ظرفیت تولید شمش روی این مجموعه، سالانه سه هزار و ۶۰۰ تن بوده که این میزان در سال ۱۴۰۰، به هفت هزار تن در سال افزایش یافته است.
وی در خصوص نحوه تامین مواد اولیه و چالش‌های موجود در این زمینه، عنوان کرد: خاک روی مورد نیاز خود را با توجه به شرایط تولید در شرکت از بورس کالای ایران خریداری میکنیم و گاهی اوقات نیز ناچار به واردات از کشور ترکیه هستیم. شرایط صنعت روی در کشور به گونه‌ای است که ما در حال حاضر تولید خود را متوقف کرده‌ایم و تا زمانی که این صنعت وضعیت مطلوبی را تجربه نکند، فعالیت خود را از سر نخواهیم گرفت. کشورهای چین و پرو در مقام بزرگ‌ترین تولیدکنندگان شمش روی جهان، از خاک سولفیدی برای تولید این محصول استفاده می‌کنند و این در حالی است که در کشور ما، تنها یک شرکت آن هم به صورت محدود و با استفاده از تکنولوژی قدیمی چینی، تولید شمش روی از خاک سولفیدی استفاده می‌کند و سایر شرکت‌ها به ناچار از خاک اکسیدی بی‌کیفیت در خطوط تولید خود استفاده می‌کنند.
ذخایر خاک اکسیدی رو به اتمام است
این تولیدکننده شمش روی در همین راستا اضافه کرد: از آنجایی که هزینه تولید خاک اکسیدی در کشور بالا است، بنابراین ما در آینده نزدیک شاهد وارد شدن ضربه مهلکی به بدنه صنعت روی خواهیم بود. چراکه هزینه‌های تولید شامل نیروی انسانی، انرژی، تامین ماده اولیه و… در گذر زمان افزایش خواهند یافت و بر همین اساس، شرکت‌هایی که از خاک اکسیدی در تولید شمش روی استفاده می‌کنند، قدرت خرید این ماده اولیه را از دست خواهند داد. برای مثال، قیمت اسیدسولفوریک در کشور به عنوان یکی از مواد اولیه مورد استفاده در تولید شمش روی از ۲۰۰ تومان به ازای هرکیلوگرم به سه هزار و ۶۰۰ تومان در سال ۱۴۰۱ رسیده است. البته در حال حاضر، مجتمع مس سرچشمه رفسنجان، اسیدسولفوریک خود را با قیمت یک هزار و ۱۰۰ تومان عرضه می‌کند که این امر کاملا موقتی است و طبیعتا با افزایش نرخ دلار و تورم طی ماه‌های آینده، این شرکت چاره‌ای جز افزایش قیمت این محصول نخواهد داشت. بنابراین کلیه هزینه‌های تولید مرتبط با خاک اکسیدی روی افزایش خواهد یافت و بسیاری از تولیدکنندگان شمش روی ناچار به توقف فعالیت خود خواهند شد.
وی در ادامه به بررسی واردات خاک معدنی به داخل کشور پرداخت و گفت: خاک روی عرضه شده در بورس کالای ایران از کیفیت مرغوب برخوردار نیست و بر همین اساس، بسیاری از تولیدکنندگان شمش روی ناچار به واردات این ماده اولیه از ترکیه و کشورهای آفریقایی مانند مراکش هستند. نکته قابل توجه اینکه قیمت خاک معدنی اکسیدی در سایر کشورهای جهان بسیار پایین است و قیمت آن بر مبنای ضایعات معدنی محاسبه می‌شود. در واقع قیمت تمام شده خاک معدنی روی که از ترکیه و قاره آفریقا پس از طی مراحل دشوار و زمان‌بر به داخل کشور وارد می‌شود، از قیمت آن در بورس کالای ایران ایران کمتر بوده و طبیعی است در چنین شرایطی تولیدکنندگان به جای خرید از بورس کالا، اقدام به واردات این ماده اولیه کنند. تولیدکنندگانی که توانایی واردات ندارند، به ناچار باید خاک روی نامرغوب و با قیمت بالا را از بورس کالای ایران خریداری کنند. البته تا سال ۱۳۹۵، قیمت خاک روی وارداتی از ترکیه بسیار مناسب‌تر بود ولی از سال ۱۳۹۷ به بعد، شرکت‌های ترکیه‌ای نیز اقدام به افزایش قیمت کردند و در حال حاضر صرفه اقتصادی واردت خاک معدنی از این کشور کاهش یافته است.
مسئولان کمر به نابودی صنعت روی بسته‌اند!
مدیرعامل شرکت امین صنعت پویا ضمن انتقاد از نحوه قیمت‌گذاری دستوری در داخل کشور، اظهار کرد: اکنون قیمت جهانی روی در بورس فلزات لندن، دو هزار و ۴۰۰ دلار به ازای هر تن است و قیمت هر تن خاک سولفیدی ۴۰ درصد، ۵۰۰ تا ۶۰۰ دلار و یک تن خاک سولفیدی ۷۰ درصد، ۹۰۰ تا یک هزار و ۱۰۰ دلار است که این رقم با کاهش و افزایش قیمت جهانی روی، متغیر خواهد بود. در کشورهای مطرح و پیشرفته معدنی جهان مانند چین و ایالات متحده آمریکا با بهره‌گیری از تکنولوژی پیشرفته، علاوه بر تولید شمش روی با استفاده از خاک سولفیدی، اسیدسولفوریک و برق نیز تولید می‌کنند و سود حاصل از فروش شمش نیز در زمینه توسعه و پیشرفت صنعت روی هزینه می‌شود. این در حالی است که متاسفانه در کشور ما طی ۴۰ سال گذشته، با فرصت‌سوزی‌های فراوان مسئولان دولتی و حمایت نکردن از بخش خصوصی، دانش و تکنولوژی مورد استفاده در خطوط تولید به‌روز نشده و در حال حاضر نیز مسئولان کمر به نابودی صنعت روی بسته‌اند.
وی خاطرنشان کرد: نکته جالب اینکه صنعت روی، تنها صنعتی است که به طور کامل خصوصی بوده و از زمان آغاز تحریم‌های مختلف سیاسی و اقتصادی علیه کشور که در صدر آن‌ها یکی از شرکت‌های تولیدکننده شمش روی قرار داشت، صادرات روی توسط واحدهای کوچک تولیدی همچنان پابرجا بود و به نوعی سوددهی و ارزآوری برای کشور داشته است. واقعیت امر این است که ما چالشی در خصوص اعمال تحریم‌های خارجی نداریم و مشکل اصلی صنعت روی، مجموعه‌های خصولتی داخلی هستند که صنعت مهم و استراتژیک روی را به چنین وضعیتی دچار ساخته‌اند و بدون اطلاع از شرایط کنونی این صنعت، اقدام به صدور بخشنامه‌های جدید در زمینه‌های مختلف اعم از قیمت‌گذاری، صادرات و… می‌کنند.
مدیرعامل امین صنعت پویا اذعان کرد: تولیدکنندگان شمش روی علی‌رغم وجود تمامی این مشکلات، با تمام توان و علاقه به فعالیت خود ادامه می‌دهند اما شرایط به نحوی شده است که گویا بخش خصوصی رقیب دولت است و خصومتی میان آن‌ها وجود دارد! تولید، پایه و اساس توسعه و پیشرفت یک کشور است و زمانی که هزینه‌های مرتبط با تولید شمش مانند خاک اکسیدی، اسیدسولفوریک، برق، نیروی انسانی و… پایین بود، باید از زمان به بهترین شکل ممکن جهت فراگیری تکنولوژی بهره‌بردای خاک سولفیدی استفاده می‌کردیم تا صنعت روی به چنین شرایط دردناکی گرفتار نشود.
این تولیدکننده تصریح کرد: .با این وجود اگر فرض کنیم معدن مهدی‌آباد که بخش عمده‌ای از خاک آن سولفیدی است، تا پایان سال جاری وارد مدار تولید شود و کورسوی امیدی نیز نسبت به معدن انگوران وجود داشته باشد، تا زمانی که ما به تکنولوژی تولید خاک سولفیدی در کشور دست پیدا نکنیم، گویی که هیچ کار مفیدی در صنعت روی انجام نداده‌ایم. چراکه تنها یک شرکت قادر به تولید شمش روی با استفاده از این خاک است و ای کاش دولت در سال‌های گذشته از واحدهای کوچک صنعتی حمایت‌های لازم را به عمل می‌آورد تا می‌توانستیم شاهد استفاده از خاک سولفیدی در صنعت روی باشیم. در حال حاضر ۸۰ واحد مختلف صنعتی در زمینه تولید شمش روی در داخل کشور وجود دارد که متاسفانه از سال ۱۳۹۷ به بعد، ۲۰ واحد تولیدی کوچک تعطیل شده‌اند و معاونت معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت باید پاسخگوی دلیل چنین اتفاق تلخی باشد و مسئولیت این اتفاق را بر عهده بگیرد.
جهش ۲۵ پله‌ای قیمت گاز
علداللهی افزایش قیمت گاز را یکی از چالش‌های مهم در تولید شمش روی برشمرد و خاطرنشان کرد: با وجود مشکلات فراوانی که در زمینه تولید شمش روی وجود دارد و مسئولان نیز به آن آگاهی کامل دارند، ما شاهد رشد قیمت گاز از ۸۰ تومان به دو هزار تومان هستیم که اصلا صرفه اقتصادی برای واحدهای تولیدی ندارد. اداره گاز استان مرکزی نیز پس از نامه‌نگاری‌های فراوان که ملزم به کاهش تعرفه گاز شده است، این موضوع را نمی‌پذیرد. پرداخت ماهیانه حقوق و دستمزد نیروی انسانی شاغل در مجموعه ما ۲۰۰ میلیون تومان است و در کمال تعجب، ما باید ۳۵۰ میلیون تومان بابت هزینه گاز مصرفی پرداخت کنیم! تمام این شرایط باعث شده است تا فعلا خط تولید مجموعه را متوقف کنیم و متاسفانه این اتفاق برای بسیاری از شرکت‌های دیگر در حال رخ دادن است و تعدادی از شرکت‌ها نیز ناچار به تغییر هیئت مدیره جهت جلوگیری از تعطیلی مجموعه خود شده‌اند.
وی در ادامه به عدم استقبال تولیدکنندگان داخلی از خرید شمش روی در رینگ صنعتی بورس کالا اشاره کرد و گفت: شمش عرضه شده در بورس کالای ایران، معمولا با بیشترین عرضه و کمترین تقاضا مواجهه و در نهایت معامله می‌شود که باید علت این مسئله بررسی شود. شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران بدون ارائه فرمول مشخص جهت قیمت‌گذاری خاک معدنی، اقدام به عرضه بی‌کیفیت این محصول در بورس می‌کند و مشخص نیست زمانی که تنها ۱۰ تا ۲۰ درصد آن معامله می‌شود، چه اتفاقی برای باقی‌مانده آن رخ می‌دهد! زمانی که ما نمی‌توانیم نظر مثبت تولیدکنندگان داخلی شمش روی را جلب کنیم و به دنبال آن شاهد تعطیلی واحدهای کوچک تولیدی هستیم، مشخص است سایر رقیبان اقدام به تحریم و افزایش قیمت یک محصول مانند خاک معدنی خواهند کرد. بنابراین لازم است یک بازنگری کلی در خصوص نحوه عرضه و تقاضای خاک و شمش روی در بورس کالای ایران انجام شود تا کمی شاهد بهبود اوضاع شرایط این صنعت در داخل کشور باشیم. چراکه شرایط صنعت روی متفاوت از فولاد، مس و سایر فلزات است و انجمن سرب و روی ایران این موضوع را چندین بار طی مکاتبات اداری به مسئولان اعلام کرده است که شرایط عرضه و تقاضای شمش روی در بورس چندان مساعد نیست و نیازمند یک بازنگری جدید است اما این افراد ضمن اصرار بر تکرار این فرایند، در نهایت منجر به ایجاد رانت و فساد مالی در صنعت روی کشور شده‌اند.
تجهیزات و ماشین‌آلات باید به‌روزرسانی شوند
این فعال صنعتی در خصوص صادرات شمش روی، مطرح کرد: کارخانجات تولید شمش روی به دلیل استفاده از اسید سولفوریک پس از گذشت پنج سال مستهلک می‌شوند و نیازمند بازسازی و به‌روز رسانی تجهیزات پس از گذشت این مدت زمان است. بسیاری از تولیدکنندگان شمش روی در شرایط سخت تحریمی به فعالیت خود در حوزه صادرات ادامه داده‌اند و اگر قرار باشد صادرات این محصول ادامه پیدا کند، باید حمایت‌های لازم از واحدهای کوچک صنعتی انجام شود.
عبداللهی در ارتباط با تکنولوژی تولید شمش روی، تصریح کرد: لیچینگ، الکترولیز و ذوب، فرایندهایی است که به منظور تولید شمش روی در تمام واحدهای صنعتی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. ما تمام تلاش خود را در تولید شمش روی باکیفیت و مرغوب انجام می‌دهیم و امیدوار هستیم در آینده نزدیک شاهد استفاده از تکنولوژی پیشرفته در تولید شمش روی باشیم. این تکنولوژی مختص به کشور فنلاند است که متاسفانه امکان استفاده از آن در کشور وجود ندارد و بسیاری از کشورهای جهان با به کارگیری از این تکنولوژی، همزمان با تولید شمش روی، اسید سولفوریک و برق نیز تولید می‌کنند.
وی در پایان ضمن اشاره به در برنامه نبودن طرح توسعه، یادآور شد: در طرح توسعه شرکت، به دنبال فرآوری خاک سولفیدی بودیم که به دلیل وجود معضلات فراوان در حوزه تولید، فعلا فعالیت خود را متوقف کرده‌ایم و تا زمانی که شرایط موجود بهبود پیدا نکند، اقدام خاصی انجام نخواهیم داد. در حالی که تجربه و پتانسیل تولید این محصول را دارا هستیم و متاسفانه حمایت نکردن مسئولان و نداشتن همکاری‌های لازم با فعالان بخش خصوصی باعث شده است تا از توسعه صنعت روی دور شویم.
