صنعت آلومینیوم کشور به عنوان یک صنعت استراتژیک، همواره با چالش‌های مختلفی مواجه بوده است که از جمله می‌توان به تامین مواد اولیه و انرژی اشاره کرد.

صنعتگران و فعالان این حوزه، آگاهی کامل نسبت به معضل تامین آلومینا در بازارهای جهانی دارند و از سوی دیگر، بررسی‌ها حاکی از فرسودگی و راندمان پایین، کمبود سوخت نیروگاه‌ها و اتلاف شبکه برق در حوزه انرژی کشور است. مشکلات موجود در صنعت آلومینیوم، دست‌اندرکاران این حوزه را بر آن داشته است تا به منظور توسعه و پیشرفت و همچنین رفع معضلات، اهتمام بیشتری به بومی‌سازی و خرید ساخت داخل بورزند که خوشبختانه اقدامات قابل توجهی طی سالیان اخیر در راستای بومی‌سازی قطعات و تجهیزات مورد نیاز تولید بوکسیت و همچنین آلومینیوم در واحدهای بزرگ آلومینیومی انجام شده است.

طبق آمار، استرالیا بزرگ‌ترین تولیدکننده بوکسیت در جهان است و کشورهای چین و گینه به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم تولید بوکسیت قرار دارند. میزان تولید جهانی آلومینا در سال ۲۰۲۱ نیز در حدود ۱۴۰ میلیون تن ارزیابی شده است که در این میان، چین با ۷۴ میلیون تن و استرالیا با ۲۱ میلیون تن، بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این محصول به شمار می‌آیند. تولید آلومینا در ایران نیز توسط شرکت آلومینای ایران به عنوان تنها تولیدکننده آلومینا با ظرفیت حدود ۲۴۰ هزار تن صورت می‌پذیرد که بر اساس طرح جامع آلومینیوم، ظرفیت تولید ۲۷۰ هزار تن در افق ۱۴۰۴ برای آن در نظر گرفته شده است.

بدیهی است که افزایش تولید آلومینا در کشور که در نهایت منجر به رشد تولید آلومینیوم نیز خواهد شد، مستلزم حمایت دولت و سازمان‌های ذی‌ربط در راستای بومی‌سازی یک سری قطعات و تجهیزات خاص که امکان واردات آن‌ها در شرایط تحریمی وجود ندارد، است. در حالی که تحریم‌های ظالمانه علیه کشور روز به روز در حال افزایش است و امکان مراودات تجاری با کشورهای صنعتی و توسعه‌یافته وجود ندارد، توسعه بومی‌سازی با تکیه بر دانش و تجربه متخصصان و همچنین خرید ساخت داخل می‌تواند بیش از پیش اثرگذار واقع شود تا علاوه بر اشتغال‌زایی، از خروج ارز نیز جلوگیری به عمل آید. متاسفانه طی سالیان اخیر، شاهد واردات بی‌رویه برخی قطعات و تجهیزات مورد نیاز آلومینیوم سازان کشور بوده‌ایم و برنامه‌ریزی مشخصی برای رونق بومی‌سازی قطعات و تجهیزات مورد نیاز صورت نپذیرفته بود. البته باید توجه داشت که برای مثال، امکان ساخت داخل قطعات مورد نیاز برخی صنایع مانند هوا و فضا، کشتی‌سازی و… وجود ندارد و در چنین شرایطی، واردات مقرون به صرفه‌تر خواهد بود اما صنایعی مانند آلومینیوم که خوشبختانه شاهد رشد و پیشرفت روزافزون در زمینه تکنولوژی و تولید محصولات جدید آلومینیومی هستیم، می‌تواند زمینه‌ساز بومی‌سازی و همچنین رونق ساخت داخل شود که این اتفاق در گذر زمان رخ داده است.

با این وجود، نمی‌توان از این مسئله نیز غافل شد که متاسفانه عرضه شمش آلومینیوم در بورس کالای ایران، به یکی از معضلات روزهای اخیر فعالان صنعت آلومینیوم کشور به ویژه صنایع پایین‌دستی تبدیل شده است. رانت و انحصار ایجاد شده در این تالار صنعتی، شرایط تامین مواد اولیه را برای تولیدکنندگان انواع محصولات آلومینیومی به ویژه پروفیل دشوار ساخته و عرضه شمش در بورس با محدودیت همراه شده است. بدون شک این معضل، منجر به افزایش قیمت کاذب و شرایط نامناسب فروش در سطح بازار خواهد شد و به بدنه صنعت آلومینیوم آسیب خواهد زد. در حالی که این صنعت مسیر توسعه و پیشرفت را با بومی‌سازی و تکیه بر دانش و تخصص جوانان این مرز و بوم پیش گرفته است و بر همین اساس باید اقدامات و نظارت‌های کافی در زمینه عرضه شمش در بورس صورت پذیرد. همچنین لازم است انجمن‌های تخصصی مانند سندیکای صنایع آلومینیوم ایران نیز با برگزاری نشست‌ها و جلسات تخصصی با سازمان‌ها و مسئولان دولتی، نسبت به رفع معضلات و همچنین تحقق افزایش تولید آلومینیوم بر اساس سند چشم انداز ۱۴۰۴ اقدام کنند.

یادداشت: هبت‌الله فاضلی

انتهای پیام//