سرپرست شعبه تهران شرکت معادن و فلزات (MME) گفت: تکنولوژی احیای مستقیم ایرانی (PERED) از تمام جهات مانند درجه متالیزاسیون محصول، مصارف، هزینه بهره‌برداری و سهولت بهره‌برداری در مقایسه با تکنولوژی‌های مشابه یک سر و گردن بالاتر است و به عبارت بهتر، شاهکار صنعت فولاد ایران محسوب می‌شود.
حسین عزیزطائمه در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، اظهار داشت: شرکت مهندسی معادن و فلزات (MME) تکنولوژی جدیدی را در احیا مستقیم و تولید آهن اسفنجی به نام پرد (PERED) به ثبت رسانده و در چندین واحد نیز راه‌اندازی شده است. از زمانی که این تکنولوژی در کشور و چندین واحد تولیدی شامل فولاد شادگان، فولاد میانه، فولاد نیریز و فولاد بافت به کار گرفته شد، نخستین تفاوت آن با دیگر تکنولوژی‌ها کیفیت بسیار بالا و محسوس محصول یعنی متالیزاسیون آهن اسفنجی بود که در همان روز اول به بالای ۹۵ درصد رسید. این در حالی است که در سایر تکنولوژی‌ها، به دست آوردن درجه متالیزاسیون بالای ۹۵درصد طی ماه‌های نخست راه‌اندازی واحد بسیار دشوار است.
وی افزود: تکنولوژی پرد طی چند روز ابتدای راه‌اندازی بالاترین بهره‌وری تولید و خلوص محصول را نسبت به دیگر تکنولوژی‌ها نشان داد. در همین حال موضوع دیگری که در این تکنولوژی نسبت به تکنولوژی‌های مشابه مشاهده شد، کاهش مصارف آب، برق و گاز بود؛ به طوری که در این آیتم‌ها میزان مصارف حداقــل ۱۰ درصــد کاهش نشان می‌دهـد و حتی در برخــی واحدهــا نیـــز کاهــش مصـــارف بـــه ۲۰درصد نیز می‌رسید. همچنین میزان بالای کربن در محصول که مطلوب کارفرمایان است از دیگر مزایای این تکنولوژی محسوب می‌شود.
سرپرست شعبه تهران شرکت MME اضافه کرد: میزان مصرف آب در واحدهای معمول آهن اسفنجی حدود ۱٫۲ متر مکعب در هر تن محصول است. در حالی که میزان مصرف آب در تکنولوژی پرد پس از گذشت چند ماه از راه‌اندازی حداکثر به ۰٫۸۵ تا ۰٫۹ متر مکعب به ازای هر تن می‌رسد. برای مصارف برق و گاز نیز به همین صورت است و میزان آن‌ها پایین‌تر از تکنولوژی‌های مشابه بود.
عزیزطائمه با اشاره به نکته مهم تکنولوژی پرد، بیان کرد: سهولت بهره‌برداری یکی از نقاط قوت تکنولوژی پرد محسوب می‌شود. در کشور ما تقریبا تمام واحدهای احیا مستقیم که پیش از پرد فعالیت می‌کردند و در حال کار بودند، متعلق به میدرکس بودند. بنابراین بهره‌بردارانی که روی این واحدها سال‌ها کار می‌کردند، تجربیات مهمی داشتند و با پیچ و خم‌هــای تکنولــوژی میدرکــس آشنــا بودند. هنگامی که این بهره‌برداران با تکنولوژی پرد آشنــا شدنــد، اذعان کردنــد کــه کار با این تکنولوژی و بهره‌برداری از آن بسیار راحت‌تر است. به طــوری کـــه وقتی واحــد در حـــال بهره‌برداری به هر دلیلی متوقف می‌شود، واحد به راحتی و با سرعت زیاد به تولید و شرایط عادی بازمی‌گردد. قابل ذکر است که هزینه سرمایه‌گذاری واحد دارای تکنولوژی پرد نسبت به تکنولوژی‌های مشابه حدود ۱۰درصد پایین‌تر است.
عملکرد بهتر پرد نسبت به دیگر تکنولوژی‌ها
سرپرست شعبه تهران شرکت MME
با گریــزی نسبــت به تکنولوژی‌هـــای موجود در خصوص واحدهای احیا مستقیم، تصریـــح کـــرد: در دنیــا در حـال حاضــر دو نوع تکنولوژی احیا مستقیم وجود دارد؛ یکی از آن‌ها واحدهای پایه گاز و دیگری بر پایه زغال هستنـد. واحدهای احیــا مستقیم زغالی عموما در هنــد و چیــن بــه کــار گرفتــه می‌شونـــد. در واحدهای زغالی روش‌هایی مانند RHF و نیز روتـــاری کیلـــن‌هــــا بـــه کــار می‌رود کــه ماننـــد کارخانه‌هــای سیمـــان دارای کوره‌هـــای دوار هستند. درمقابل واحدهای گاز پایه نیز دارای دو سیستم تامین گاز فرآیند هستند که یکی از گاز طبیعی استفاده می‌کنند مانند میدرکس و HYL و PERED و دیگری گاز سنتز مانند گاز ایجاد شده حاصــل از کک را به کــار می‌گیرنــد. در حــال حاضــر واحــد احیــا مستقیم شرکــت MME در چیــن، از گــاز ناشـــی از کک بـــرای عملیات احیــای گنــدله سنگ آهن و تبدیل آن به آهن اسفنجی استفاده می‌کند.
عزیزطائمه خاطرنشان کرد: تکنولوژی نوع گــاز پایــه مرسوم‌ترین نــوع برای واحدهای احیامستقیم است کــه از گــاز طبیعی یا گــاز سنتز برای احیای گندله سنگ آهن استفاده می‌کند. نخستین تکنولوژی ایجاد شده در دنیـــا در ایـــن خصــوص HYL نام داشت. ایـن تکنــولــوژی توســط یک شرکـــت مکزیکی کــه صاحب واحد فولادسازی بود ایجاد شد. با این حال شرکت یاد شده نتوانست تکنولوژی HYL را گسترش دهد و بازاریابی مناسبی کند. بنابراین این تکنولوژی نتوانست همه‌گیر شود. گفتنی است که شرکت HYL در نهایت توسط دو شرکــت دانیلـــی و تنـــوا خریـــداری شـــد و هم‌اکنــون به نــام شرکت انرج آیرون در حــال فعالیت اســت.
البته بازار شرکت یاد شده نسبت بـه گذشته بهتــر شــده اســت. پس از عدم موفقیت این تکنولوژی، میدرکس به بازار آمد و این تکنولوژی تقریبا مشابه با HYL بود و بــا استفــاده از همــان پیش‌فرض‌هــا و انجــام اصلاحـــات و نوآوری‌هـــایی، توانســت روشــی جدید را به بازار عرضــه کنــد.
وی اذعان کرد: روش پرد نیز به همین شکل است. این تکنولوژی با استفاده از تجربیات روش‌های قبلی توانست به ثبت برسد. به عبارت بهتر، چرخ اختراع شده، از نو اختراع نمی‌شــود. ضمــن اینکــه روش پــرد از دانــش بهره‌برداری طولانی که در ایران وجود داشت، استفــاده کــرد. بایــد توجــه داشت کـه ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده آهن اسفنجی گاز پایه در جهان است.
این امر باعث شد دانش فنی بهره‌برداری بسیار عمیقی در میان متخصصان شرکت MME وجود داشته باشد. تجمیع این دانش به همراه تجربیات تکنولوژی‌های پیشین منجر به خلق یک تکنولوژی جدید در سال ۲۰۰۶ به نام پرد (PERED) شد که در آلمان ثبت شد. گفتنی است که ثبت یک تکنولوژی آن هم در کشور آلمان فرآیندی زمان‌بر بوده است. در آن زمان این تکنولوژی در معرض شرکت‌های صاحب‌نام دارای تکنولوژی احیا مستقیم قرار گرفت تا اگر ادعایی نسبت به تکنولوژی پرد داشتند مطرح شود. البته با توجه به ویژگی‌های منحصر بفرد پرد، هیچ یک از آن‌ها ادعایی نسبـت به این تکنولوژی نداشته و نمی‌توانستنـــد داشتـــه باشنـــد. بنابرایــــن تکنولوژی پـــرد بـــا موفقیـــت در آلمان ثبت و جهانی شد.
سرپرست شعبه تهران شرکت MME، اظهار کرد: در صورتی که یک تکنولوژی نسبت به روش‌های مشابه تغییرات قابل ملاحظه و اساسی داشته باشد، می‌تواند به عنوان تکنولوژی جدید ثبت شود. تکنولوژی پرد نسبت به سایر تکنولوژی‌های مشابه بیش از ۲۵ درصد تغییر و نوآوری ارائه کرد. به طور مثال در بخش اصلی تکنولوژی یعنی کوره احیا مستقیم، تغییرات نسبتا زیادی به وجود آمد.
در بخش‌هایی مانند کلوخه‌شکن‌ها، سیستم کولینگ، سیستم شارژینگ و… تغییرات اساسی ایجاد شد. البته شاهد تغییرات دیگری نیز در سایر تجهیزات به کار رفته در تکنولوژی پرد مانند کمپرسور و باندل بخار آب رکوپراتور و غیره هستیم که تجهیز دومی یکی از دلایلی است که بهره‌برداری از تکنولوژی پرد را آسان‌تر از سایر تکنولوژی‌ها می‌سازد.
وی مطـــرح کـــرد: در ســـال ۱۹۹۶ شرکــت مهندسی معادن و فلزات با نام MME در آلمان ثبت شد و تکنولوژی پرد در سال ۲۰۰۶ به ثبت رسیــد، ظرفیت‌هــای معمــول واحدهـای آهن اسفنجی در آن زمان حدود ۸۰۰ هزار تن بودند. بنابراین واحدهایی که تکنولوژی پرد برای آن‌ها نصب شده، ۸۰۰ هزار تنی هستند که البته توانایی این را داریم که همان پلنت قبلی را برای ظرفیـت یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن نیز به روز رسانی و نصب و اجرایی کنیم. ضمن اینکه مراحــل طراحی‌هـــا بـــرای مگــامـدول‌هـــای یک میلیون ۶۰۰ هزار تنی تا دو میلیون تنی را آغاز کرده‌ایــم کـه تا پایان سال جاری، امیدواریم این واحدها نیز طراحی و ارائه شوند.
برنامه‌های MME برای حضور پرنگ‌تر در صنعت فولاد
عزیزطائمــه بــا اشاره به برنامه‌های شرکت مهنـــدسی معـــادن و فلـــزات در بازارهـــای بین‌المللی، عنوان کرد: در حال حاضر در حال ساخت یک واحد احیا مستقیم ۳۰۰ هزار تنی در چیــن هستیــم کــه تجهیــزات آن در ایــران ساخته و به چین انتقال داده شده‌اند. ضمن اینکه نصب بسیاری از تجهیزات مانند کوره به اتمام رسیده و به نظر می‌رسد که تا پایان سال جـــاری ایــن واحــد راه‌انـــدازی شـــود. البتـــه فـولادســازان کشورهـــای حـــوزه خلیــج فـــارس، روسیــه و سایــر کشورهــای فولادی از واحدهـای احیـا مستقیم پرد بازدید کرده‌انــد و همـه آن‌ها از عملکرد خوب این تکنولوژی متعجب شدند.
مدیر مهندسی شرکت مهندسی معادن و فلـــزات، ابــراز کــرد: اغلـب فولادسازی‌هــای کشورهای حاشیه خلیج فارس و حتی برخی در روسیه، دارای فاینانسورهای آمریکایی بوده و به دلیل اینکه سهامداران شرکت MME ایرانی هستند و تحریم‌ها، شرایط مشکل می‌شود و آن‌ها نمی‌توانند وارد قرارداد با شرکت ما شوند. البته بر همین مبنا پیشنهادهایی مبنی بر فروش تکنولوژی و ثبت آن به نام دیگر شرکت‌ها نیز داشته‌ایم. خوشبختانه این پیشنهادات توسط مدیران شرکت مورد قبول واقع نشده است زیرا وقتی حق ثبت این تکنولوژی از ایران خارج شود، عملا هیچ منفعتی برای کشور ما نخواهد داشت و زحمات مهندسان، متخصصان و مدیران آن به هدر می‌رود.
عزیزطائمه با بیان اینکه رشد تکنولوژی پرد خیلی سریعتر از عمر آن بوده است، تصریح کرد: با نگاهی به تکنولوژی‌های مشابه می‌توان دریافــت کــه برخــی از آن‌هــا حــدود ۷۰ ســال قدمـت دارنــد. این در حالــی است که عمر تکنولوژی پرد از ابتدا تا کنون یعنی ۲۰۰۶ تا ۲۰۲۰، حدود ۱۵ سال است. بنابراین تکنولوژی پرد در مقابل دیگر تکنولوژی‌ها قدمت چندانی ندارد و حدود سه سال است که واحدهای دارای این تکنولوژی شروع به کار کرده‌اند.
البته این تکنولوژی می‌توانست در کشور گسترش بیشتری داشته باشد اما نکته مهم این است که تکنولوژی پرد رقبای قدرتمندی را در مقابل خود دارد. پرد اکنون با میدرکس آمریکا در ایران رقابت می‌کند. میدرکس برای رسیدن به این موقعیت هزینه‌های بسیار هنگفتی انجام داده و دو مرتبه برای معرفی و گسترش تکنولوژی خود، در ایران کنفرانس و سمینار برگزار کرده است. ضمن اینکه تغییر نگرش در صنعت فولاد کشور زمان بر است.
وی یادآور شد: زمانی که میدرکس در ایران همایش برگزار می‌کرد، افرادی نسبت به موفقیت تکنولوژی میدرکس ابراز تردید کرده بودند اما پس از فعالیت و موفقیت در عملکرد این تکنولوژی، ادعا شده بود که پرد کپی میدرکس است؛ در حالی که پرد نسبت به این تکنولوژی ادعایی نداشت و تکنولوژی پرد در آلمان و سایر کشورها ثبت شده است. بنابراین خود میدرکس هم هیچوقت نسبت به کپی بودن تکنولوژی ایرانی پرد ادعایی نداشته است.
سه پروژه در دست اقدام داریم
سرپرست شعبه تهران شرکت MME
با اشاره به اثبات شدن عملکرد تکنولوژی پرد در واحدهای احیا مستقیم، بیان کرد: روسیه سابقه طولانی در صنعت فولاد داشته و اکنون جزو ۱۰ کشور برتـــر در زمینه تولید فولاد است. این کشور یک گروه از مهندسان خود را برای بازدید از تکنولوژی پرد به ایران فرستاد و آن‌ها از عملکرد این تکنولوژی اظهار تعجب کردند؛ ضمن اینکه دیگر کارشناسان و مدیران صنعت فولاد ایران و دنیا قبول کرده‌اند که پرد در مقابـــل رقبــای قدرتمنـــد خـــود حرف‌هـــای بسیــاری برای گفتـــن دارد. البته بازدیدهـــای دیگری نیز توسط متخصصان سایر کشورهای صاحـــب پلنـــت‌هـــای احیـــا مستقیــم نیــز از تکنولوژی پـرد شده است و همگــی نسبــت به عملکــرد خــوب و ممتـــاز این تکنــولوژی نظر مساعد داشته‌اند.
عزیزطائمه تاکید کرد: در افتتاحیه واحد احیا مستقیم فولاد شادگان به عنوان نخستین واحد تولید آهن اسفنجی با تکنولوژی پرد عنوان شد که «پرد شاهکار صنعت فولاد ایران است».
مسئله کنونی شرکت MME توان مالی است زیرا اساسا توان شرکت‌های ایرانی در بخش مالی نسبتا محدود است و طبعا رقابت با شرکت‌های مشابه مانند کوبه استیل به ویژه از منظر مالی دشوار به نظر می‌رسد.
اگر این تکنولوژی مورد حمایت قرار نگیرد و مدیران فولادی و مدیران دولتی و خصوصی از تکنولوژی پرد حمایت نکنند، ممکن است به حاشیه رانده شده و حتی از بین برود. از سویی برای ثبت این تکنولوژی و رسیدن آن به مرحله کنونی سال‌ها زمان و هزینه‌های زیادی صرف شده است و بدون حمایت نمی‌تواند به حیات خود ادامه دهد. البته، در سال‌های گذشته از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در قدم اول به صنایع فولادی ابلاغ شده بود که در واحدهای آهن اسفنجی کمتر از یک میلیون تنی کشور صرفا استفاده از تکنولوژی پرد مجاز است.
وی اظهار کرد: علاوه بر چهار واحد احیا مستقیم، قرار است واحد شماره ۲ احیا مستقیم فولاد بافت توسط تکنولوژی پرد اجرا شود. قرارداد این پروژه به امضا رسیده و عملا وارد فاز مهندسی و تا حدودی اجرایی شده است. امیدوار هستیم پروژه میانه ۲ نیز با استفاده از این تکنولوژی به زودی فعال شود. ضمن اینکه شرکـــت MME در پـــروژه مگـــامــدول فــــولاد کردستـــان کـــه با مشارکت ایمیــدرو و چندین شرکت دیگر قرار است احداث شود، شرکت کرده و مورد پذیرش کارفرمای اجرای پروژه قرار گرفته است. به نظر می‌رسد این پروژه نیز تا پایان سال جاری فعال شود.
سرپرست شعبه تهران شرکت MME
در پایان عنوان کرد: تکنولوژی پرد در ابتدای راه خود قرار دارد و باید مورد حمایت قـــرار گیـــرد. این حمـــایت حتی می‌توانـــد به صورت حمایت تبلیغاتی و یا فرهنگسازی نیز باشد. مدیران فولادی کشور نیز نباید از تغییر تکنولوژی نگران باشند و با اطمینان نسبت به اجرای تکنولوژی بومی و ایرانی احیا مستقیم اقدام کنند.
