صنعت فولاد کشور با حضور بخش خصوصی توانسته است علاوه بر اینکه در تولید محصولات مختلف خودکفا شود، مصرف‌کنندگان داخلی را نیز از نظر حجم و کیفیت مواد اولیه تامین کند. به طوری که ایران توانسته است از نظر تولید بسیاری از محصولات لوازم خانگی خودکفا شود. البته هنوز در بخشی از مواد اولیه تولید این محصولات به ویژه فولاد ضد زنگ به تامین‌کنندگان خارجی وابستگی وجود دارد. در این میان، روند صنعت فولاد و طرح‌های در دست اقدام این حوزه به ویژه در بخش خصوصی نشان می‌دهد که گام‌های مثبت و رو به جلویی برداشته شده است. در این زمینه، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» با وحید ایزدپناه، عضو هیئت عامل شرکت صنایع استیل البرز گفت‌وگو کرده است که مشروح آن را در ادامه خواهید خواند

توضیحاتی در خصوص شرکت استیل البرز و محصولات آن بفرمایید.

شرکت استیل البرز در حوزه تولید لوازم خانگی فعال است. محصولات این شرکت شامل سینک، هود، اجاق گاز، فر، مایکرویو و شیرآلات آشپزخانه می‌شود. استیل البرز فعالیت خود را در اوایل دهه ۷۰ آغاز کرد؛ البته پیش از این زمان، مجموعه در حوزه فلزات و فولاد به ویژه کشش ورق‌های فولادی ضد زنگ فعالیت داشت.

نخستین محصول تولیدی در اوایل دهه ۷۰، سینک ظرفشویی بود که در آن زمان با توجه به تکنولوژی و مواد اولیه با نام سینک معمولی شناخته می‌شد. فرایند تولید این محصولات از طریق پرس‌های هیدرولیک و پرس‌های مکانیکال به وسیله کشش ورق‌های ضد زنگ صورت می‌گرفت. پس از استیل البرز، مجموعه خرم صنعت در اواخر دهه ۷۰ راه‌اندازی شد. تمرکز این شرکت نیز در آن زمان روی تولید سینک‌های ظرف‌شویی بود که امروزه به آن سینک‌های فانتزی گفته می‌شود. این سینک‌ها هم از طریق کشش هیدرولیک و هم کشش‌های مکانیکی برای ایجاد سینی و لگن به صورت مجزا و سپس اتصال آن‌ها به وسیله جوش و پولیش‌ها و تمیزکاری‌های مورد نیاز تولید می‌شدند که این فرایندها به صورت مکانیزه اتفاق می‌افتادند.

در شرکت خرم صنعت، جدا از فعالیت تولید سینک‌ها، تمامی قالب‌ها و اقلام مصرفی و بخشی از ماشین‌آلات که نیاز است در تولید استفاده شوند، تجهیزات و کارگاه‌هایی ایجاد کردیم تا این قالب‌ها و اقلام تولید شوند. این امر با توجه به پشتوانه مهندسی که در شرکت وجود دارد، صورت گرفت؛ به این صورت که این قالب‌ها و اقلام با آنالیز دقیق مهندسی به صورت سه‌بعدی طراحی می‌شوند. در این طراحی چگونگی رقم خوردن فشارها، کشش‌ها، حالت‌ها و اندازه‌های محصول نهایی و محصول در جریان تولید صورت می‌گیرد. این فرایند متفاوت از سایر تولیدکنندگان لوازم خانگی است.

دیگر محصول مهم شرکت استیل البرز در زمینه لوازم خانگی، اجاق گاز است. بخشی از فرایند تولید این محصول به تولید رویه اجاق گاز محدود می‌شود که با توجه به پشتوانه مهندسی خوب شرکت، تجهیزات کشش ورق فولاد ضد زنگ در بخش مهندسی تولید می‌شود. اقلام دیگر نیز مانند لوله‌ها و سایر قطعات جزئی برای اجاق گاز، یا در خود مجموعه تولید شده و یا از تامین‌کنندگان مطرح خارجی خریداری می‌شود. در مجموعه استیل البرز، محصول اجاق گاز با بهترین کیفیت و قیمت متناسب تولید می‌شود و همواره تلاش کرده‌ایم، برندهایی که در صنعت لوازم خانگی فعالیت می‌کنند همچون استیل البرز نشانه خوبی از لحاظ کیفیت، رقابت‌پذیری و قیمت در این صنعت باشند تا مصرف‌‎کنندگان نهایی نیز متناسب با نیاز خود کالای با کیفیت و خوبی را دریافت کند.

لازم به ذکر است که نخستین کارخانه استیل البرز با توجه به نیاز آن زمان یعنی دسترسی به بندر برای واردات مواد اولیه و بازار مصرف، در شهر شیراز احداث شد. در همین حال، کارخانه دوم استیل البرز که تمرکز آن روی تولید محصولات مرتبط با پخت و پز بود، نزدیک تهران احداث شده است. این کارخانه به کارخانه هفت الماس در استان قزوین نزدیک است. بنابراین می‌توانیم با توجه به فاصله نسبتا مناسب، بخش عمده‌ای از مواد اولیه خود را از شرکت هفت الماس تامین کنیم.

تامین مواد اولیه کارخانه استیل البرز چگونه انجام می‌شود؟

یکی از نقاط قوت مجموعه‌های استیل البرز و خرم صنعت این است که با تامین‌کنندگان مختلفی از شرکت‌های قوی همکاری و به آن‌ها دسترسی دارد. این تامین‌کنندگان با شرکت‌های مختلف و رقبای خارجی ما که در کشورهای پیشرفته در صنعت حضور دارند، همکاری داشته و شرکت استیل البرز نیز طی چندین دهه فعالیت خود با آن‌ها فعالیت می‌کند. نکته قابل توجه دیگر این است که تمامی ماشین‌آلات و خط تولید استیل البرز نیز از همین تامین‌کنندگان قوی خریداری شده است. از این رو پشتوانه فنی و مهندسی شرکت استیل البرز نه تنها در تعریف محصولات وجود دارد، بلکه در تعریف فرایندهای تولید نیز به چشم می‌خورد و این موضوع به تولید محصول با کیفیت بالاتر و رقابتی‌تر در بازار داخلی و حتی بازارهای بین‌المللی نیز کمک می‌کند.

واقعیت امر آن است که شرکت استیل البرز حتی در تامین ماشین‌آلاتی که از خارج تامین کرده نیز پیش از سفارش‌گذاری و خرید، به فرایند تولید و طراحی و مهندسی آن نیز به دقت توجه می‌کند. به طوری که پیش از مذاکره تمام ابعاد خط تولید از نظر مهندسی و فنی به ویژه طراحی تولید محصول را مد نظر قرار می‌دهیم. حتی در فرایند تولید نیز به گلوگاه‌ها و توانایی بخش‌های مختلف خط تولید، پیش‌نیازهایی را به تامین‌کننده اعلام می‌کنیم. از طریق همکاری با تامین‌کننده نسبت به تعیین مشخصات فنی و جزئی ماشین‌آلات و تجهیزات اقدام می‌کنیم. مثال بارز این موضوع را می‌توان در تامین تجهیزات تولید سینک مشاهده کرد. در آن زمان که برای خرید ماشین‌آلات و تجهیزات جوش، گراینت و پولیش تولید سینک اقدام کردیم، با کمک تامین‌کننده و مذاکره با کارشناسان فنی و فروش آن شرکت، حتی برای چیدمان ماشین‌آلات و جزئیات فنی آن‌ها نیز توافق انجام شد.

شرکت‌های هفت الماس و استیل البرز با نگاه کاملا فنی و مهندسی برای تامین تجهیزات و تولید محصولات در صنعت فولاد کشور پیشرو است. بسیاری از صنعتگران کشور در انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران شرکت هفت الماس را به عنوان یک شرکت که دارای تیم بسیار قوی فنی و مهندسی و علمی است، می‌شناسند. عملکرد دو شرکت هفت الماس و استیل البرز بر اساس باورهای علمی و فنی تیم این شرکت و ناشی از عملکرد بسیار خوب آن در حوزه تربیت نیروهای انسانی است. نیروهای مجموعه‌های ما همواره در کنار طراحان و تامین‌کنندگان ماشین‌آلات، نقش بسزایی در تعریف فرایندهای ماشین‌آلات، جانمایی کارخانه و ماشین‌آلات و جزئیات فنی این ماشین‌ها دارند. ضمن اینکه تغییر رویکرد برخی از صنایع بزرگ کشور در حوزه تولید فولاد و لوازم خانگی برگرفته از دیدگاه شرکت‌های هفت الماس و استیل البرز بوده است. این تغییر رویکرد ناشی از ایجاد ارتباط مثبت میان شرکت‌های ما و دیگر شرکت‌های فعال در عرصه صنعت بوده است. به طور مثال، مجموعه ما با شرکت فولاد مبارکه در طراحی و ساخت بخشی از خطوط فولادی در حوزه نورد سرد این شرکت مشارکت داشته است. البته این همکاری به صورت دوطرفه بود و شرکت فولاد مبارکه نیز با ما همکاری بسیار خوبی دارد زیرا نگاه شرکت‌های بزرگ فولادی فراتر از بنگاه اقتصادی بوده و به کل صنعت برای ارتقای دانش فنی نگاه می‌کنیم تا این صنعت با کمک شرکت‌های بزرگ فعال در این عرصه، رشد کند.

برای تولید لوازم خانگی بیشتر از چه مواد اولیه‌ای استفاده می‌کنید و تامین‌کنندگان شما چه شرکت‌هایی هستند؟

برای تولید لوازم خانگی در مجموعه استیل البرز از فلزات مختلفی استفاده می‌کنیم. اغلب این مواد اولیه را فولاد تشکیل می‌دهد زیرا هم در مواد اولیه و هم در مواد مصرفی، فولاد بیش از هر فلز دیگری کاربرد دارد. هر چند که از مس نیز به عنوان المان جوش دو قطعه در تولید لوازم خانگی و برخی دیگر از محصولات استفاده می‌کنیم.

برای تولید لوازم خانگی، دو نوع فولاد مختلف به کار برده می‌شوند؛ یکی از آن‌ها فولاد ضد زنگ است که این نوع فولادها نیز خود به دو گروه مهم تقسیم‌بندی می‌شوند؛ یک نوع از آن گرید ۳۰۴ بوده و دیگری گرید ۴۳۰ است. فولاد ضد زنگ نوع ۳۰۴ بیشتر برای مصارفی به کار می‌رود که بیشتر با آشپزی و به ویژه آب و غذا درگیر هستند. البته برای تولید این نوع محصولات، فولاد ضد زنگ سری ۳۰۰ به کار می‌رود که بیشترین مصرف به نوع ۳۰۴ تعلق دارد. همچنین برای ساخت دیگر بخش‌های لوازم خانگی که کمتر با محیط‌های غذایی و مرطوب در ارتباط هستند، از فولاد ضد زنگ ۴۳۰ استفاده می‌شود. ناگفته نماند که این نوع فولادها به صورت کلاف و کویل خریداری می‌شوند. ضمن اینکه برای تولید لوازم خانگی باید علاوه بر ویژگی‌های ضد زنگ فولاد به کار رفته، باید جوانب ظاهری و بصری محصول را برای مصرف‌کننده نهایی در نظر بگیریم. هر دو سری ۴۰۰ و سری ۳۰۰ فولاد ضد زنگ، به طور کامل از تامین‌کنندگان خارجی خریداری می‌شوند زیرا کشور ما تولیدکننده عمده این دو نوع فولاد را برای تولید لوازم خانگی ندارد. ضمن اینکه قبلا این نوع فولادها بیشتر از تامین‌کنندگان اروپایی خریداری می‌شد اما به مرور زمان که کشورهای آسیایی همچون ژاپن، کره جنوبی، چین، تایوان و… نیز شروع به تولید این نوع فولادها کردند، شرکت ما نیز فولاد مورد نیاز خود را از این کشورهای آسیایی تامین می‌کند.

تجهیزاتی در کارخانه استیل البرز وجود دارد که می‌‌تواند ورق‌های خریداری شده را بر اساس نوع مصرف و محصول تولیدی، برش داده شده و ورق‌هایی با ابعادی متناسب با محصول می‌شوند. علاوه بر این، تجهیزات کشش نیز وجود دارد که می‌تواند با کشش ورق‌های برش داده شده، آن را برای به کارگیری در تولید محصول آماده کند.

علاوه بر مصرف فولاد ضد زنگ، برای تولید لوازم خانگی از فولادهای کربنی نیز استفاده می‌کنیم که از ورق‌های روغنی یا ورق سرد، ورق گالوانیزه، ورق گالوالوم، ورق گالوالوم رنگی و لوله و پروفیل‌های مختلف که هم روغنی و هم گالوانیزه هستند، تشکیل می‌شوند. همه این ورق‌ها ازجمله لوله و پروفیل را از شرکت صنایع هفت الماس تامین می‌کنیم. لازم به ذکر است که شرکت هفت الماس تنها تولیدکننده در کشور محسوب می‌شود که می‌تواند سبد بسیار متنوعی از محصولات ورق فولادی را تولید کند و در حال حاضر هیچ یک از تولیدکنندگان فولاد کشور توان ارائه چنین سبد بسیار متنوعی را ندارند. حتی با اینکه با بسیاری از تامین‌کنندگان فولاد در خارج از کشور در ارتباط هستیم، مشخص شده هیچ یک از آن‌ها نیز از چنین تنوعی از محصولات برخوردار نیستند. چراکه نمی‌توانیم همه این نیازها را به صورت یکجا از یک تامین‌کننده خریداری کنیم.

ورق روغنی یا ورق سرد از نوردکاری ورق گرم در ناحیه نورد سرد تولید می‌شود. علاوه بر اینکه در فرایند تولید ورق روغنی کاهش ضخامت اتفاق می‌افتد، ویژگی‌های سطحی و هم دانه‌بندی نوع محصول در ورق پدیدار می‌شود. ضمن اینکه تلورانس‌های فیزیکی نیز در ورق روغنی ایجاد می‌شود که شرایط شکل‌پذیری ورق را بهتر می‌سازد. به طوری که می‌توان روی ورق روغنی انواع فرایندها همچون کشش و فرم‌دهی بهتری را در مقایسه با سایر ورق‌ها انجام داد. در همین حال، یک لایه محافظ روغن روی ورق گذاشته شده تا از هر گونه زنگ‌زدگی تا زمان استفاده جلوگیری کند.

نکته قابل توجه دیگر این است که شرکت هفت الماس اولین و تنها تولیدکننده ورق گالوالوم در کشور محسوب می‌شود. البته ممکن است که دیگر شرکت‌ها به توانایی تولید این محصول رسیده باشند. اما هیچ یک از آن‌ها تولید مداوم و تجاری به صورت کیفی نداشتند و تنها خط تولید گالوالوم به صورت فعال در کشور هم‌اکنون متعلق به هفت الماس است که به پشتوانه این خط تولید، محصول دیگری در این شرکت تولید می‌شود که گالوالوم رنگی بوده و از آن در تولید محصولات بسیار خاص استفاده می‌شود. این محصول نیز در خود استیل البرز برای تولید لوازم خانگی به کار می‌رود.

اخیرا هفت الماس اقدام به تولید فولاد ضد زنگ کرده است؛ آیا این روند ادامه دارد؟

شرکت هفت الماس به عنوان اولین تولیدکننده ایرانی به حوزه تولید ورق‌های سرد ضد زنگ وارد شده و حتی توانسته است برای نخستین بار سری ۴۰۰ ورق‌های سرد ضد زنگ را نیز تولید کند و این محصول را به سبد محصولات متنوع خود اضافه کرده است. شرکت استیل البرز نیز با توجه به نیاز و مصرف خود، نسبت به تست این نوع ورق برای محصولات خود اقدام کرد. لازم به یادآوری است که پیش از ورود هفت الماس به حوزه تولید ورق ضد زنگ، این محصول به طور کامل از طریق واردات تامین می‌شد و هیچ تولیدکننده‌ای در این زمینه در کشور وجود نداشت؛ حتی تولیدکننده مواد اولیه ورق سرد ضد زنگ یعنی ورق گرم ضد زنگ در ایران وجود ندارد. البته برای تولید ورق گرم نیز باید در مرحله ذوب و ریخته‌گری، تختال ضد زنگ تولید کرد تا با نوردکاری گرم و سپس نوردکاری سرد، ورق ضد زنگ مورد نیاز لوازم خانگی تولید شود. با توجه به تلاش‌هایی که شرکت هفت الماس در این زمینه صورت داده است، به طور حتم استیل البرز بخشی از مواد اولیه مورد نیاز خود را از شرکت هفت الماس تامین خواهد کرد.

استراتژی شرکت استیل البرز برای آینده چیست؟

در حال حاضر، علاوه بر ایجاد تنوع در محصولات با سبد متنوع، توانسته‌ایم به محصولات خود عمق ببخشیم. به طور مثال، در زمینه هود اکثر قطعات مصرفی برای تولید این محصول در خود مجموعه استیل البرز تولید می‌شوند. سیستم‌های کنترلی، برد، سیستم قدرت و پنل، ورق و کشش و شکل‌دهی آن تماما توسط استیل البرز تولید می‌شوند. به تبع این توانایی‌ها، قادر به خرید برخی از قطعات از تامین‌کنندگان خوب داخلی هستیم و تعامل دوطرفه‌ای میان شرکت ما و تامین‌کنندگان شکل گرفته است. باور مجموعه استیل البرز به تولید، ایجاد ارزش افزوده در کشور است. همچنین در شرایط دشوار کنونی قادر به انجام صادرات هستیم و قصد ادامه این راه را داریم.

گفت‌وگو: پوریا رنجبر