امروزه مس به عنوان یکی از فلزات پایه و ارزشمند در کانون توجه قرار گرفته است و اکثر کشورهای توسعه‌یافته به دلیل تحولات جهانی در زمینه استفاده از انرژی‌های پاک و دستیابی به برآیند انتشار صفر کربن تا سال ۲۰۵۰، به دنبال توسعه بیش از پیش صنعت مس خود هستند. با توجه به کاهش فعالیت برخی از معادن و افت عیار سنگ‌های معدنی و همچنین رشد مصرف مس در جهان، پیشی‌بینی می‌شود که بهای فلز سرخ در آینده به طور چشمگیری افزایش یابد. ایران به عنوان ششمین تولیدکننده کاتد در آسیا که دارای معادن غنی مس است، می‌تواند با افزایش سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های تولیدی، سهم بسزایی از بازارهای جهانی فلز مذکور داشته باشد. البته باید توجه داشت که سیاست‌های کلان کشور در زمینه فروش مس باید در جهت صادرات محصولات نهایی باشد زیرا خام‌فروشی فلز سرخ نه‌تنها سود هنگفتی به همراه ندارد، بلکه این فرصت را برای رقیبان فراهم می‌کند تا آن‌ها با تولید و فروش محصولات خاص و با تکنولوژی بالاتر، بازارهای بین‌المللی را تسخیر کنند. در حال حاضر سرمایه‌گذاری‌هایی در صنایع پایین‌دستی مس صورت گرفته است و برخی از واحدهای تولیدی با بومی‌سازی کالاهای وارداتی مانع از خروج ارز از کشور شدهاند اما به دلیل وجود موانعی در مسیر تولید، رشد و توسعه فعالیت‌های این بنگاه‌های اقتصادی امری دشوار است. در همین راستا خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزاتآنلاین» گفت‌وگویی با محسن بهزادی، مدیر گروه صنعتی پارس نوین به عنوان یکی از شاخص‌ترین تولیدکنندگان مقاطع و قطعات مسی در کشور تدارک دیده است که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند:
در خصوص تاریخچه، زمینه فعالیت و سبد محصولات گروه صنعتی پارس نوین توضیحاتی ارائه بفرمایید.
گروه صنعتی پارس نوین فعالیت خود را از سال ۱۳۷۶ در زمینه سایزینگ و کشش لوله‌های مسی (شاخه و کلاف) آغاز کرد و در آن زمان برای تعداد محدودی زمینه اشتغال را فراهم کرده بود اما اکنون ۴۵ نفر در این گروه صنعتی مشغول به کار هستند. با گذشت زمان و اجرای طرح‌های توسعه‌ای، زمینه فعالیت گروه صنعتی پارس نوین گسترش یافت و به حوزه تولید قطعات مسی نیز ورود پیدا کردیم. در حال حاضر حدود ۱۰ سال است که قطعات مسی متنوعی را به صورت سفارشی برای صنایع مختلف کشور تولید می‌کنیم؛ از جمله این قطعات می‌توان به انواع کابلشو‌ها یا سرسیم‌های مسی در اندازه‌های مختلف (سایز ۱۰ تا ۱۰۰۰) و کلکتور مسی (مورد استفاده در صنعت خودروسازی که در گذشته از طریق واردات تامین می‌شد) اشاره کرد. علاوه‌براین، پنج سال از زمان فعالیت ما در زمینه تولید انواع پروفیل‌های مسی (رول و رینگ) با ابعاد خاص و سفارشی که در صنایع فولادسازی کاربرد دارند، می‌گذرد و در حال حاضر گروه صنعتی پارس نوین یکی از بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین تولیدکنندگان این محصول در کشور به شمار می‌آید. شایان ذکر است که در سال‌های پیشین پروفیل‌های مسی از کشورهای هند، چین، ترکیه و لهستان وارد می‌شدند اما اکنون گروه صنعتی پارس نوین با افزایش ظرفیت‌های خود، پروفیل‌هایی با ضخامت ۱۲ میلی‌متر تا یک میلی‌متر در شاخه‌های پنج تا ۱۶ متر را برای کوره‌های ۵۰۰ کیلوگرمی تا ۲۵ تنی تولید می‌کند. در حال حاضر اکثر شرکت‌های بزرگ و مطرح فولادی در اقصی نقاط کشور همانند شرکت ذوب آهن اصفهان، شرکت ذوب آسیا و… از محصولات این مجموعه استفاده میکنند و بالغ‌بر ۹۰ مجموعه صنعتی با ما همکاری دارند. افزون بر محصولات فوق، گروه صنعتی پارس نوین ورق، شینه و شیلد مسی در ابعاد و ضخامت‌های مختلف را تولید می‌کند. در نتیجه تمرکز این گروه صنعتی که حدود سه دهه است در صنعت مس فعالیت دارد، روی تولید محصولات خاص و سفارشی بوده و ما به صورت مداوم و روزانه یک محصول را تولید نمی‌کنیم.
باید اضافه کنم که در گذشته فعالیت کوره‌های مورد استفاده در صنایع فولادسازی بر پایه سوخت‌های فسیلی بود اما اکنون برای فعال‌سازی کوره‌های القایی از انرژی‌های پاک (برق) بهره می‌برند. تا قبل از بومی‌سازی این کوره‌ها در داخل، فولادسازان وابسته به واردات بودند اما گروه صنعتی پارس نوین با هدف رفع نیاز آن‌ها، برای اولین بار در ایران نسبت به تولید و بومی‌سازی هسته مرکزی مسی کوره‌های القایی (آبگرد مسی که وظیفه انتقال گرما را دارد و قطعه مهمی در کوره‌های نامبرده به شمار می‌آید) اقدام کرد. علاوه‌براین، تولید کابلشوهای مسی (قطعه‌ای که برای اتصال ایمن بین دو یا چند مدار الکتریکی یا ابزارهای الکترونیکی از آن استفاده می‌شود) برای صنایع حمل‌و‌نقل ریلی و خودروسازی را بر اساس استانداردهای خاص و بین‌المللی کشورهای آلمان و آمریکا انجام می‌دهیم. باید توجه داشت که فلز مس بعد از نقره خالص، بهترین رسانای الکتریکی محسوب می‌شود که قیمت آن پایین‌تر از فلز گران‌بهای نامبرده است.
عمده مشتریان گروه صنعتی پارس نوین چه صنایعی هستند و آیا تولیدات این مجموعه به بازارهای خارجی صادر می‌شود؟
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، محصولات ما در صنایع مختلفی همچون خودروسازی، فولادسازی، حمل‌و‌نقل، برودتی و… به کار گرفته می‌شوند. در زمینه صادرات نیز گروه صنعتی پارس نوین به صورت غیرمستقیم فعالیت دارد و محصولات خود را به پیمانکاران شرکت‌هایی که وظیفه ساخت و راه‌اندازی کوره‌های فولادسازی در کشورهای آذربایجان، ارمنستان، افغانستان، عراق و ترکیه را بر عهده دارند، عرضه می‌کنیم. باید این نکته را در نظر داشت که پروفیل‌های مسی از اجزای مهم تشکیل‌دهنده کوره‌های القایی هستند و تولیدکنندگان این محصول نقش تامین‌کننده را بر عهده دارند که به همین دلیل صادرات پروفیل‌های مسی به‌تنهایی امر رایجی نیست.
گروه صنعتی پارس نوین با چه هدفی نسبت به توسعه سبد محصولات و تولید اقلام متنوع اقدام کرد؟
با توجه به فعالیت صنایعی که محصولات ما را مصرف میکنند، متنوع‌سازی سبد محصولات امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. به عنوان مثال در ساخت کوره‌های القایی علاوه بر پروفیل‌های مسی، برای انتقال آب و برق نیاز به استفاده از کابل، صفحه و ورق مسی است که به همین دلیل گروه صنعتی پارس نوین برای برطرف کردن بخش عمده‌ای از نیاز مشتریان به محصولات مسی و حفظ جایگاه خود به عنوان یکی از تامین‌کنندگان اصلی صنایع فولادسازی در کشور، رویکرد متنوع‌سازی محصولات را اتخاذ کرده است. لازم به ذکر است که پیاده‌سازی این رویکرد مزیت‌های فراوانی همچون رشد اشتغال‌زایی، توسعه کارگاههای فعال مجموعه (اضافه شدن پنج کارگاه برای تولید محصولات خاص) و ارتقای شاخص‌های عملکردی را برای ما به همراه داشته است. به طوری که در دو سال اخیر بالغ‌بر ۲۵ نفر به گروه صنعتی پارس نوین اضافه شدهاند و رشد چشمگیری در زمینه اشتغال‌زایی نسبت به سال‌های گذشته داشته‌ایم.
به طور کلی تولیدکنندگان محصولات مسی با چه چالش‌هایی در مسیر تولید مواجه هستند و نقش نهادهای بالادستی در رفع موانع موجود را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که ما با آن روبه‌رو هستیم، شرایط دشوار ارتباط با صنایع بالادستی مس به منظور تامین مواد اولیه است. از سوی دیگر به دلیل عدم اعطای وام و تسهیلات برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای توسط بانک‌ها، منابع مالی مورد نیاز خود را از سرمایه‌های خصوصی تامین کردیم. این در حالی است که شعار سال مبنی بر جهش تولید انتخاب شده است و ما بدون هیچ حمایت دولتی در این مسیر گام بر می‌داریم. در صورتی که اگر تعامل بیشتری با صنایع مادر و تامین‌کننده داشته باشیم و فعالان زنجیره بالادستی صنعت مس، مواد اولیه را به صورت اعتباری «LC» در اختیار تولیدکنندگان پایین‌دستی قرار دهند، ظرفیت‌های تولید خود را بیش از پیش افزایش می‌دهیم. همچنین اگر تامین‌کنندگان، مواد اولیه را به‌موقع به مجموعه تحویل داده و تولید محصولات طبق برنامه زمان‌بندی شده انجام شود، دیگر برای رفع نیاز خود نسبت به خرید مس از واسطه‌گران و بازار آزاد اقدام نخواهیم کرد. همان‌طور که اشاره شد، محصولات خاص و سفارشی را تولید می‌کنیم و به همین دلیل تحویل آن‌ها در زمان اعلام شده از سوی مشتریان بسیار حائز اهمیت است. با این وجود، کارخانه‌های بزرگ و تامین‌کننده مواد اولیه اعلام میکنند که چند ماه دیگر سفارشات مجموعه آماده هستند؛ در نتیجه ما ناچار هستیم برای رفع نیاز مشتریان، اقلام مورد نیاز (کاتد، مفتول و لوله مسی) را از منابع دیگری با قیمت بالاتر تامین کنیم که موجب افزایش قیمت تمام شده محصولات نیز می‌شود. شایان ذکر است که مواد اولیه عرضه شده در بورس کالای ایران بر اساس استانداردهایی تولید شدهاند که برای استفاده در اکثر صنایع مناسب باشند اما این مجموعه به دلیل تولید محصولات خاص و متنوع، به غیر از مفتول هشت میلی‌متری که گاهی از این تالار صنعتی تامین می‌شود، باید مواد اولیه مورد نیاز را طبق مولفه‌های مدنظر خود به طور مستقیم از کارخانه‌های بزرگ خریداری کند.
علاوه‌براین موارد، یکی از چالش‌های دیگری که ما با آن روبه‌رو هستیم روند قیمت‌گذاری مس در بازارهای داخلی است زیرا در روزهای دوشنبه قیمت‌های جهانی و روزهای یکشنبه قیمت‌های داخلی در بورس کالای ایران تعیین می‌شوند و با نوسان نرخ ارز و تعطیلی اکثر کارخانه‌ها در روزهای پنج‌شنبه، عملا تولیدکنندگان تا اعلام نرخ‌های جدید فقط سه روز در هفته امکان خرید مواد اولیه را دارند. به همین دلیل با تغییر قیمت‌ها و عدم تعدیل در قرارداهای داخلی، تولیدکنندگان متضرر می‌شوند اما در قراردادهای خارجی با نوسان نرخ ارز معمولا این اتفاق رخ نمی‌دهد. همچنین باید این نکته را در نظر داشت که تولیدکنندگان، مواد اولیه را بر اساس نرخ‌های جهانی خریداری میکنند اما فروش محصولات بر مبنای ریال صورت می‌گیرد. از سوی دیگر، واحدهای تولیدی ملزم به پرداخت ۱۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده هستند، در حالی که حاشیه سود صنعتگران با در نظر گرفتن هزینه‌های ثابت و متغیر مانند بهای انرژی، بیمه، مالیات بر درآمد و… حداکثر به ۳ درصد می‌رسد. به عنوان مثال، اگر مبلغ قراردادی ۱۰ میلیارد تومان باشد، یک میلیارد از آن باید به مالیات بر ارزش افزوده اختصاص یابد اما سود تولیدکنندگان در این معامله حداکثر ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان است. متاسفانه برخلاف روند صعودی مالیات بر ارزش افزوده به تناسب قیمت مس، حاشیه سود تولیدکنندگان رشد چشمگیری نسبت به گذشته نداشته است و نمی‌توان در بازار رقابتی امروز بهای محصولات را افزایش داد.
همان‌طور که اشاره شد با بومی‌سازی برخی از محصولات مسی در داخل، تمایل به واردات کاهش یافت و مشتریان به دلیل دسترسی آسان‌تر و سریع‌تر به اقلام مورد نیاز خود، آن‌ها را از تولیدکنندگان داخلی تامین کنند. همچنین قیمت کالای‌های ایرانی حدود ۳۰ درصد نسبت به نمونه‌های مشابه خارجی پایین‌تر و با توجه به کیفیت بالای مس تولید شده در ایران، کشورهای بزرگی مانند چین و هند درصدد خرید آن هستند. با این وجود، اگر بهای محصولات ایرانی افزایش یابد، ممکن است مشتریان مجددا رو به واردات و خرید از تولیدکنندگان خارجی بیاورند.
در شرایط کنونی، آیا امکان سرمایه‌گذاری در حوزه پایین‌دست مس به ویژه احداث کارخانه‌های جدید لوله و مقاطع مسی وجود دارد؟
با توجه به رشد چشمگیر صنعت فولاد در کشور و راه‌اندازی کارخانه‌های متعدد فولادسازی، نیاز به تعمیر و نگهداری تجهیزات آن‌ها نیز افزایش یافته است؛ به همین دلیل امکان توسعه صنایع پایین‌دستی مس که محصولات مورد نیاز صنعت فولاد را تولید میکنند، وجود دارد. البته نباید از رویکردهای دولت و اقدامات مسئولان در بخش صنعت غافل شد زیرا اکنون با جایگزینی اهداف کوتاه‌مدت و تعدد تغییر قوانین، برخی از کارخانه‌های فولادسازی به جای کسب موفقیت و ثبت شاخص‌های عملکردی مناسب، زیان‌‌ده شدهاند. به عنوان مثال، در یک برهه زمانی اعلام می‌شود که از واحدهای تولیدی حمایت شده و به آن‌ها وام تعلق می‌گیرد اما بعد از مدتی این اتفاق رخ نمی‌دهد و تولیدکنندگان یا به دلیل شرایط دشوار اخذ وام و تسهیلات و یا نبود بودجه کافی، موفق به تامین منابع مالی نمی‌شوند.
گروه صنعتی پارس نوین چه دورنمایی را برای خود متصور بوده و ارزیابی جناب‌عالی از آینده صنعت مس در ایران و جهان چیست؟
با توجه به توانایی مجموعه در تولید محصولات خاص و متنوع و توسعه صنعت فولاد در کشورهای همسایه، در نظر داریم به بازارهای صادراتی نیز ورود پیدا کرده و نیاز مشتریان خارجی را تامین کنیم. همچنین به دنبال به‌روزرسانی تکنولوژی‌های خطوط تولید مجموعه و واردات ماشین‌آلات هستیم تا بر اساس آخرین دانش روز دنیا، محصولات مسی را تولید کرده و در اختیار مشتریان قرار دهیم.
بر اساس پیش‌بینی موسسات معتبر بین‌المللی و تحلیلگران بازار، آینده صنعت مس با گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر و تولید خودروهای الکتریکی روشن بوده و قیمت فلز سرخ افزایش خواهد یافت؛ به همین دلیل هرچه سرمایه‌گذاری در این صنعت انجام شود، هنوز هم جای کار دارد و باید اقدامات بیشتری در خصوص افزایش ظرفیت‌های تولید مس انجام داد. همچنین به جای خام‌فروشی و صادرات ضایعات مسی، باید به سمت تولید محصولات خاص و با ارزش افزوده بالاتر که سودآوری بیشتری برای کشور به همراه دارند، حرکت کنیم.
انتهای پیام//
