توسعه صنعت فولاد با کمک شرکت‌های بزرگ این حوزه و نیز سرمایه‌گذاران بزرگ، شتاب گرفته و علاوه بر اینکه تولید محصولات مختلف در این زنجیره افزایش یافته است، طرح‌های توسعه فولادی یکی پس از دیگری به بهره‌برداری خواهند رسید و این موضوع می‌تواند رشد و شکوفایی اقتصادی را برای کشور به ارمغان آورد اما معضل کنونی صنعت فولاد، محدودیت‌های انرژی در سال جاری به ویژه در حوزه برق و گاز بوده که باعث زیان فولادسازان شده است و این چالش همچنان ادامه دارد. هر چند که فولادسازان و صاحبان سهام آن‌ها مبادرت به احداث نیروگاه کرده‌اند اما زمانی محدودیت‌ها برداشته می‌شوند که بخش انرژی متناسب با نیاز رشد یابد. خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» در این راستا با محسن مصطفی‌پور، مدیرعامل مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز گفت‌وگو کرده که در این میان، برنامه‌ها و استراتژی‌های این شرکت نیز مورد بررسی قرار گرفته است. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه خواهید خواند:
توضیحاتی در خصوص تاریخچه و زمینه فعالیت شرکت فولاد غدیر نی‌ریز بفرمایید.
مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز جزو طرح‌های هفتگانه فولادی بود که در دهه ۸۰ مطابق با سیاست‌های کلی دولت احداث آن آغاز شد؛ قرار بود این طرح در قالب یک مجتمع شکل بگیرد. طی سال‌های گذشته با توجه به استفاده از ظرفیت منابع داخلی و نیز خط اعتباری بین ایران و چین، پیشرفت‌هایی در پروژه فولادسازی حاصل شد؛ البته این پیشرفت در برخی مواقع با فراز و فرودهایی همراه بود. با این حال، نخستین واحد تولیدی مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز یعنی بخش احیا مستقیم در سال ۱۳۹۶ به بهره‌برداری رسید و تولید آهن اسفنجی در این مجتمع به عنوان نخستین محصول آغاز شد.
ظرفیت تولید مجموعه چقدر بوده و چه میزان از آن فعال است؟
فولاد غدیر نی‌ریز یکی از طرح‌های فولادی بوده که قرار است در آن به نوعی زنجیره تولید فولاد کامل شود و با توجه به تامین مواد اولیه در داخل مجتمع، ارزش افزوده در خود مجتمع به وجود آید. ظرفیت تولید آهن اسفنجی در مجتمع ۸۰۰ هزار تن در سال بوده که توانسته است در سال‌های قبل به ظرفیت اسمی خود دست یابد و سال گذشته نیز رکورد تولیدی حدود ۸۷۰ هزار تن را از خود بر جای گذاشت. هم‌اکنون نیز واحد احیا مستقیم مجتمع با ظرفیت کامل در حال تولید محصول است.
این شرکت در سال جاری چه عملکرد تولیدی را از خود بر جای گذاشت؟
در سال جاری فولاد غدیر نی‌ریز علی‌رغم همه محدودیت‌هایی که در حوزه زیرساخت‌ها ازجمله گاز و برق وجود داشت، همچنین محدودیت‌هایی که در خصوص برخی از قطعات و کالاها به وجود آمد و منجر به عدم انجام تعمیرات سالیانه مطابق با برنامه‌ریزی قبلی شد، توانستیم تولید را مطابق با برنامه در مدار نگه داریم و انحرافی از آن نداشته باشیم. امیدوار هستیم تا پایان سال مالی جاری، بتوانیم با تلاش و کوشش همکاران باز هم رکوردهای جدیدی را ثبت کنیم.
مواد اولیه این شرکت از چه منابعی تامین می‌شود؟ آیا با چالشی در این زمینه مواجه هستید؟
مهم‌ترین ماده اولیه واحد احیا مستقیم فولاد نی‌ریز گندله است. خوشبختانه تامین‌کنندگان گندله در کشور نسبتا زیاد هستند. به همین سبب، همکاری نسبتا خوبی میان فولاد غدیر نی‌ریز و شرکت سنگ‌آهن گهرزمین با توجه به سهامدار مشترک میان دو مجموعه، شکل گرفته است و از این رو در ماه‌های اخیر با انعقاد قرارداد بلندمدت میان دو مجموعه تولیدی، از فرایند تامین گندله از مجموعه‌های واسطه و ایجاد قیمت‌های متنوع در تامین مواد اولیه خودداری کردیم و در مسیر تامین مواد اولیه از منابع اصلی با قیمت مناسب و شرایط پرداخت بهتر قرار گرفتیم زیرا همان‌طور که گفته شد، هر دو مجموعه سهامداران مشترکی دارند و این موضوع به تامین بهتر مواد اولیه با قیمت مناسب‌تر به شرکت ما کمک کرده است.
نکته مهم و چالش واقعی در خصوص تامین مواد اولیه، نرخ گندله طبق مصوبه وزارت صنعت، معدن و تجارت ۲۳٫۵ درصد شمش فولاد خوزستان در سامانه کدال است. با این وجود، هرگز نتوانستیم با این قیمت مواد اولیه خود را تامین کنیم و قیمت‌های موجود بالاتر از نرخ مصوب هستند. البته با همکاری مناسب مجموعه فولاد غدیر نی‌ریز و گهرزمین توانسته‌ایم شرایط خوبی را برای نیمه دوم سال جاری برای شرکت رقم بزنیم.
طرح فولادسازی این شرکت در چه مرحله‌ای قرار دارد؟ چه محصولاتی را تولید خواهد کرد و چه زمانی به بهره‌برداری خواهد رسید؟
پروژه فولادسازی مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز سالیان متمادی به طول انجامیده است و قرار بود این واحد تولیدی مدت‌ها قبل به بهره‌برداری برسد. با این وجود، بنا به دلایلی این امر معطل ماند. طی چند ماه اخیر با برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر و تلاش بیشتر در مجموعه، پیشرفت قابل توجهی را در فرایند احداث واحد فولادسازی شاهد هستیم. مقرر شده است مطابق با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، دوره انتظار برای فولادسازی را به پایان برسانیم و امیدوار هستیم در پایان بهار سال ۱۴۰۱، کارخانه فولادسازی مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز، در مدار تولید قرار بگیرد و به بهره‌برداری برسد. طبیعتا محصولات مجتمع، انواع شمش فولادی خواهد بود.
فرایند فروش فولاد غدیر نی‌ریز به چه صورت انجام می‌شود؟ آیا همه محصولات خود را در بورس کالا عرضه می‌کنید؟
تنها محصول مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز، آهن اسفنجی است و به طور مشخص، تنها مشتریان مجموعه نیز تولیدکنندگان شمش فولادی خواهند بود. سابق بر این، فروش بر اساس نیاز بازار و بر مبنای عرضه و تقاضا و مذاکرات صورت گرفته انجـــام می‌شـــد. در حـال حاضـر، بــا توجــه بـه دستورالعمل‌هــایی کـه وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تنظیم بازار فولاد ابلاغ کرده است و مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز نیز خود را تابع این دستورالعمل‌هـا می‌دانـد، بـا نهایـت رعایـت امانت‌داری و حفظ حق سهامداران، تمام محصولات خود را در ماه‌های اخیر در بورس کالای ایران عرضه کرده است. این مهم دقیقا از همان زمان ابلاغیه الزام تولیدکنندگان آهن اسفنجی به عرضه محصولات خود در بورس کالا اتفاق افتاد. به این ترتیب از آن زمان، هیچ‌گونه فروش خارج از بورس نداشتیم. امیدوار هستیم شرایط به گونه‌ای پیش رود که محصول شرکت ما در بازه قیمتی استاندارد خود به فروش برود که هیچ یک از حلقه‌های زنجیره دچار نقصان نشود.
عرضه در بورس کالا با چه مزایا و چالش‌هایی همراه است و ترجیح می‌دهید روند عرضه در بورس به چه صورتی باشد؟
فروش در بورس باید اتفاق بیفتد و مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز از این فرایند حمایت می‌کند. اساسا بورس، بازار مبتنی بر شفافیت است و در این بازار تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان به طور شفاف حضور دارند و دستگاه‌های نظارتی می‌توانند بر این فرایندها نظارت کنند. با این حال، مفهوم بورس کالا این است که تولیدکنندگان دارای کالای مشابه محصول خود را با قیمت‌هایی که تنظیم کرده‌اند در آن عرضه کنند و مصرف‌کننده نسبت به این عرضه و قیمت‌گذاری صورت گرفته، انتخاب کند که از کدام یک از عرضه‌کنندگان کالای مورد نیاز خود را با چه قیمتی تامین کند. امید است که مسیر عرضه در بورس در همه زنجیره تولید فولاد طی شود و در سایر کالاها نیز اتفاق بیفتد. ناگفته نماند که در این فرایند بورس کالا نباید در کمیته‌ای که ممکن است از فضای واقعی صنعت به دور باشد، قیمت را تعیین کنــد. علاوه‌بــرایــن، نبایـــد در عرضـــه در بـــورس محدودیت ایجاد شود. به طور مثال، چگونگی دریافت یا عدم دریافت پاداش از محل فروش و قیمت‌گذاری برای توزین و بارگیری مسائلی هستند که باید در حوزه مدیریتی شرکت‌ها اتفاق بیفتد. در فرایند عرضه و تقاضای کالا، بورس کالای ایران باید تنها بسترسازی کند. مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز به طور کلی با عرضه همه زنجیره فولاد در بورس کالا موافق است اما نباید محدودیت‌هایی دست و پاگیر برای عرضه‌کنندگان و خریداران در بورس وجود داشته باشد.
بعد از قطعی برق در تابستان، اکنون قطعی گاز گریبان‌گیر فولادسازان شده است. این شرکت چه آسیب‌هایی از قطعی برق در تابستان دیده است و در صورت قطعی گاز، چه مشکلاتی برای این شرکت به وجود خواهد آمد؟
واقعیت این است که قطعی برق در تابستان آسیب بسیار زیاد و خسارت حدود ۱۱ هزار میلیارد تومانی به صنعت فولاد کشور وارد کرد. جبران این خسارت شدید و سخت خواهد بود. در همین حال، آهن اسفنجی به عنوان تنها محصول کارخانه فولاد غدیر نی‌ریز، ازجمله محصولاتی است که امکان نگهداری برای مدت دو هفته و بیشتر برای آن وجود ندارد و احتمال اشتعال وجود دارد. همین‌طور به دلیل تعطیلی فولادسازان، در صورت ماندن بیش از حد، ارزش کیفی کالا از بین می‌رود. گاز برای واحدهای آهن اسفنجی از سایر بخش‌های فولادی و حـــوزه معـــدن متفـــاوت اســت. گــاز در برخــی مجموعه‌ها، روشن‌کننده تجهیزات است. در حالی که در مجموعه‌های تولیدکننده آهن اسفنجی، گاز به عنوان بخشی از خوراک مصرف می‌شود. این یعنی در کنار گندله، گاز به نوعی خوراک کارخانه ما در فرایند تولید اســت. از ایــن رو، افزایش متمــادی قیمت‌های گاز، خود بر قیمت تمام شده ما اثر مستقیم دارد. همچنین، تهدیدهای مختلف برای قطع گاز، تولیدکنندگان آهن اسفنجی را دچار مشکلات فراوانی می‌کند. البته تلاش ما تا به امروز بر این بوده است که اجازه تعطیلی کارخانه را ندهیم. با این حال، با توجه به محدودیت ایجاد شده اخیر، با حداقل ظرفیت تولیدی در حال فعالیت هستیم و انتظار داریم محدودیت گاز برطرف شود.
چه راهکارهایی را برای تامین انرژی صنعت فولاد به صورت پایدار و پایان یافتن مشکلات موجود پیشنهاد می‌دهید؟
برای تامین انرژی حوزه صنعت، در صورتی که هر یک از شرکت‌ها به طور مستقل به احداث نیروگاه مبادرت بورزند، اثر جدی روی تامین برق آن‌ها نخواهد داشت. چراکه تامین برق در شبکه سراسری اتفاق می‌افتد و به نوعی اختیار قطع یا وصل آن در دست وزارت نیرو است. از این رو هر زمان که محدودیت برق در شبکه سراسری وجود داشته باشد، کارخانه‌های فولادی تعطیل خواهند شد تا نیاز بخش خانگی تامین شود. البته توافقی در وزارت صمت بین شرکت‌ها، ایمیدرو و وزارت نیرو برای احداث حدود ۱۱ هزار مگاوات برق در قالب نیروگاه حاصل شد که این مهم در راستای تامین انرژی صنعت فولاد خواهد بود. با این حال، اگر این نوع توافق‌ها در قالب یک نهضت ملی و فراگیر، فراتر از یک صنعت و بنگاه خاص اجرا شوند، مشکل کمبود برق را پشت سر خواهیم گذاشت. این یعنی همه امکانات لازم برای تامین برق فراهم و به طور همزمان اجرا شود و در نهایت نیروگاه‌ها در یک زمان در مدار تولید و شبکـه سراسری کشور قرار گیرند. در این صورت، نیاز کلی کشور به برق برطرف خواهد شد و دولت به سمت قطع برق کارخانه‌های فولادی نخواهد رفت. در غیر این صورت، همچنان تا زمانی که محدودیت وجود داشته باشد، با توجه به اینکه اختیار قطع و وصل برق کارخانه‌ها از طریـق شبکه سراسری، در دست وزارت نیرو اسـت، برق کارخانه‌های فولادی قطع می‌شود حتی اگر آن کارخانه نیروگاه احداث کرده باشد.
شرکت فولاد غدیر نی‌ریز، چه استراتژی‌ها و برنامه‌هایی را برای آینده خود در نظر گرفته است؟
برنامه‌ریزی در فولاد نی‌ریز مبتنی بر استراتژی‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تعریف شده است. از این رو برنامه کوتاه‌مدت شرکت مبتنی بر راه‌اندازی کارخانه فولادسازی است که با سرعت بیشتر و در کمترین زمان ممکن به بهره‌برداری برسد. برنامه میان‌مدت ما این است که آغاز عملیات اجرای کارخانه گندله‌سازی را در دستور کار قرار دهیم و طی ماه‌های آتی احداث این کارخانه عملیاتی خواهد شد. همچنین برنامه داریم زیرساخت‌های مورد نیاز را توسعه دهیم. این به معنای آن است که در حال احداث و توسعه زیرساخت‌های اساسی مانند آب، گاز، ریل، جاده و برق مورد نیاز کارخانه و صنایع جانبی هستیم. همچنین در برنامه داریم کارخانه‌های جانبی دیگری مانند آهک‌سازی که یک واحد تولیدی بسیار مهمی در فرایند تولید فولاد محسوب می‌شود را احداث کنیم تا با احداث آن هم نیاز کارخانه و نیاز کشور را تامین کنیم. در همین حال، به دنبال مشارکت در احداث کارخانه‌های آهن اسفنجی هستیم و صنایع پایین‌دستی مربوطه را در نزدیکی مجتمع و در شهرک تولیدی محصولات فولادی احداث کنیم که همه این برنامه‌ها منجر به افزایش ظرفیت‌های اشتغال پایدار در منطقــه و توسعه پایدار برای کشور خواهد شد. توجه به این نکته ضروری است که قطار توسعه در مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز، به راه افتاده است و امیدوار هستیم با تمرکز بر سرعت بالا، مسیر توسعه را بپیماییم.
در مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز، در کنار توسعه صنعتی و با رعایت همه منافع بنگاه اقتصادی و حفاظت از سرمایه صاحبان سهام، بر خود تکلیف کردیم که به صورت یک شرکت هوشمند و با برنامه، منطبق بر سیستم‌های بهروز انفورماتیکی قدم برداریم. همچنین تلاش می‌کنیم که توسعه صنعتی را به دو مقوله مسئولیت اجتماعی و محیط زیست پیوست کنیم. در این خصوص، اقدامات بسیار خوبی با تدابیری که مدیران مجموعه اندیشیده‌اند و حمایت سهامداران صورت گرفته و در مجموع قدم‌های بلندی برداشته شده است. تدوین یک استراتژی کلان در حوزه محیط زیستی برای ما یکی از نکات بسیار خوب است. همچنین اخیرا تفاهمی با دانشگاه برای بررسی محیط زیستی مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز صورت دادیم که در این رابطه، سیستم‌های نوین غبارگیر در مجموعه کارخانه فراهم شود و این سیستم آلایندگی‌ها را کنترل می‌کند. همچنین در بخـــش مسئولیت‌های اجتماعی یک پیوست قابل توجهی در مجموعه تدوین کردیم که شامل تزریق انرژی و امید در بین اقشار و بخش‌هایی از منطقه ما است که نیازهای اساسی داشتند و برطرف نشده بود. فولاد غدیر نی‌ریز خود را مکلف می‌داند بخش‌های زیرساختی را اصلاح و آماده‌سازی کند. امیدوار هستیم مردم در آینده از صنعت فولاد در منطقه به صورت یک اقدام منتشر شده در قالب فعالیت‌های اجتماعی ماندگار نام ببرند.
