علیرغم تمام تلاشهای صورت گرفته در صنعت مس، سهم ایران در بخش مس تصفیه شده در جهان تنها ۱/۲۲ درصد است که انتظار میرود این سهم به طور قابل ملاحظهای افزایش یابد. اما در بخش پاییندست صنعت مس شرایط متفاوتی حاکم است.
در این بخش عمده توان کشور تنها به تولید سیم و کابلهای مسی معطوف شده است. حال آنکه پیشرفتهای جهانی نیاز به محصولات و مواد نوین دیگر بر پایه مس را نمایان ساخته است. آلیاژهای جدید و ترکیبات نوین بر پایه فلز مس که دارای خواص ویژه هستند، دریچههای جدیدی را در کاربرد این فلز منحصر به فرد گشوده است.
شناسایی محصولات جدید در زنجیره ارزش مس میتواند یکی از راهکارهای مهم صنایع پاییندستی محسوب شود. مطالعه تجارب موفق جهانی در کنار اطلاع از روندهای آتی بازار تولید و مصرف این محصولات میتواند در این مسیر راهگشا باشد. در کنار مطالعه فنی، بررسی و ارزیابی میزان تولید و بازار مصرف این محصولات در داخل کشور باعث میل به دانشی میشود که بتوان مبتنی بر آن، توسعه صنایع پاییندستی مس را تدوین کرد.
در نتیجه وجود یک برنامه منظم، اساسیترین عامل در جذب و هدایت سرمایهها و جهتدهی به تحقیقات آتی خواهد بود. در این رابطه با توجه به تجربیات قبلی و موجود، پروژه شناسایی محصولات جدید در زنجیره ارزش افزوده صنایع معدنی مس با توجه به فرصتهای سرمایه شده نسبت به مزیتها و پتانسیل استانهای کشور در دستور کار قرار گرفت.
البته این پروژه زیرطرح یک پروژه بزرگتر بود که امکانسنجی صنایع معدنی منتخب در آن ذکر شد و در آن نیز شناسایی فرصتهای سرمایهگذاری جدید هدفگذاری شده بود. به طوری که در آن شناسایی محصولات جدید در زنجیره ارزش مس تعقیب شد.
هدفی که از این پروژه و سایر پروژههای صنایع منتخب بخش صنایع معدنی دنبال میشد، در وهله اول شناسایی فرصتهای جدید سرمایهگذاری بود. چرا که بر همه صاحبنظران و مدیران ارشد بخشهای صنایع بالادستی صنایع معدنی به ویژه فلزی، روشن شده است که تا کنون در کشور در بسیاری از این صنایع معدنی در سمت صنایع پاییندستی و ارزش افزوده بیشتر در زنجیره محصولات، کار چندانی صورت نگرفته است.
شناسایی محصولات جدید با توجه به پتانسیلها و مزیتها، در پروژه شناسایی محصولات جدید در زنجیره ارزش افزوده صنایع معدنی مس به شناسایی ۱۰ محصول جدید صنایع پاییندستی مس پرداخته شده است.
از سویی، این موضوع نیز با توجه به شناخت از پتانسیلهای موجود در منابع صنایع بالادستی و مواد اولیه صورت گرفته است. از سوی دیگر این پروژه با توجه به ظرفیتهای موجودی که در تقاضای بازار در داخل کشور و بازارهای پیرامونی وجود داشته است، انجام شد.
به عنوان مثال اگر به شناسایی تولید یک محصول مانند قفس ماهی که در آن با استفاده از قفس ماهی در دریا، پرورش ماهی دریایی انجام میشود، ورود پیدا کردیم، این موضوع با توجه به شناسایی پتانسیلهای موجود در نوار آبی بسیار گسترده کشور صورت گرفته است، چه ایران بیش از ۳ هزار و ۸۰۰ کیلومتر مرز آبی دارد. بهویژه آنکه در سواحل منتهی به آبهای آزاد که در جنوب کشور واقع شدهاند، احساس میشد که زمینه بسیار بالای اشتغال در آن مناطق وجود دارد.
در عین حال با توجه به روشهای جدید صید که در برخی از مواقع به ویژه در شرایط طوفانی، صیادان امکان ورود به آبهای با عمق بالا برای دستیابی به صید فراوان را ندارند، با به کارگیری قفس ماهی حاوی آلیاژ مس میتوانند پرورش ماهی آب آزاد را در مجاورت سواحل در کنار استفاده از امکانات و اطلاعات شرکت شیلات در استانهای مجاور خلیجفارس و دریای عمان انجام دهند.