گذار به خودروهای الکتریکی به سرعت در حال انجام است و این تحول، بخش انرژی و خودرو در مقیاس جهانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پیش‌بینی می‌شود حجم فروش خودروهای الکتریکی در سال ۲۰۲۴، به حدود ۱۷ میلیون دستگاه رسیده باشد که نشان از روند صعودی در فروش این نوع از خودروها دارد. طبق آمارهای ارائه شده، یک خودرو از هر پنج خودروی فروخته شده در سراسر جهان در سال ۲۰۲۴، خودروی الکتریکی بوده است.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به‌ نقل از وب‌سایت خبری «REVE»، حجم فروش خودروهای الکتریکی در بخش‌های مختلف جهان متفاوت بوده است. در همین رابطه، فروش خودروهای الکتریکی در کشورهایی مانند استرالیا، برزیل، کانادا، چین و اندونزی روندی صعودی داشته و از سوی دیگر فروش خودروهای مذکور در آلمان، ایتالیا، ژاپن و کره‌جنوبی در سه فصل نخست سال ۲۰۲۴ در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۲۳ کاهش را تجربه کرده است.

بر همین اساس، شماری از تولیدکنندگان خودرو با توجه به شرایط رکود ایجاد شده در تعدادی از بازارهای خودروهای الکتریکی در برخی نقاط جهان، از اجرای برنامه‌های خود برای راه‌اندازی بخش تولید و یا توسعه ظرفیت تولید این نوع از خودروها عقب‌نشینی کرده‌اند و برخی دیگر به دنبال ایجاد اصلاحاتی در برنامه‌های خود هستند.

در همین راستا، شرکت خودروسازی «Volvo» با هدف دستیابی به حاشیه سود بالاتر تا سال ۲۰۲۶، اصلاحاتی را در طرح تولید خودروهای الکتریکی خود انجام داده که مطابق با آن شرکت مذکور حدود ۱۰ درصد از حجم فروش خودروهای الکتریکی را به تولید خودروهای هیبریدی اختصاص خواهد داد. همچنین، شرکت فورد برنامه‌های خود را برای راه‌اندازی خط تولید جدید یک خودروی شاسی‌بلند الکتریکی را متوقف و برنامه خود برای تولید نسل بعدی کامیون‌های الکتریکی را به دلیل بازار غیررقابتی و کاهش حاشیه سود به طور موقت لغو کرد. گزارش‌های اخیر حاکی از آن بوده که سایر خودروسازان مطرح جهان نظیر تویوتا، مرسدس بنز و استلانتیس ممکن است در حجم فروش خودروهای الکتریکی خود در کوتاه‌مدت بازبینی‌هایی را انجام دهند.

لازم به ذکر است که روند روبه‌رشد کلی فروش خودروهای الکتریکی در میان‌مدت، همچنان وضعیت صعودی نسبی خود را حفظ خواهد کرد. در صورت اجرای سیاست‌گذاری‌های فعلی در مقیاس جهانی، انتظار می‌رود که خودروهای الکتریکی حدود ۴۵ درصد از حجم فروش کل خودروها در سال ۲۰۳۰ و حدود ۵۵ درصد از حجم فروش کل خودروها در سال ۲۰۳۵ را به خود اختصاص دهند. نکته حائز اهمیت در این چشم‌انداز اینکه عامل «صرفه اقتصادی خودروهای الکتریکی» در این روند روبه‌رشد حجم فروش نقش مهمی خواهد داشت.

عرضه خودروهای الکتریکی مقرون‌به‌صرفه، عاملی کلیدی در افزایش نرخ جذب

اگرچه امروزه قیمت خودروهای الکتریکی به دلیل کاهش هزینه‌های سوخت و تعمیر و نگهداری کاهش داشته و این روند موجب افزایش فروش آن‌ها در بازار شده است اما عرضه خودروهایی با قیمتی مقرون‌به‌صرفه‌تر می‌تواند نرخ جذب این خودروها در بازار را افزایش دهد. چنین روندی را می‌توان در بازار خودروی چین مشاهده کرد که در آن عرضه خودروهای الکتریکی مقرون‌به‌صرفه، منجر به رشد نرخ جذب این خودروها در بازار شده است.

در سال ۲۰۲۳، به لطف سیاست‌گذاری‌های حمایتی وضع شده، افزایش رقابت در بازار و کاهش قیمت باتری‌‎ها، حدود ۶۰ درصد از خودروهای الکتریکی فروخته شده در چین با قیمت کمتری نسبت به خودروهای با موتور احتراق داخلی (ICE) در بازار این کشور عرضه شدند. با توجه به افزایش دسترسی به خودروهای الکتریکی، نزدیک به ۹۵ درصد از خودروهای سواری فروخته شده در چین در نیمه اول سال ۲۰۲۴ از این نوع خودروها بوده است. طبق پیش‌بینی‌های ارائه شده، احتمالا از هر دو خودروی فروخته شده در بازار چین در سال ۲۰۲۴، یک خودرو الکتریکی بوده است. در مقابل، خودروهای الکتریکی فروخته شده در بازار اروپا معمولا از مدل‌های رده بالا بوده و قیمت این خودروها در مقایسه با خودروهای با موتور احتراق داخلی قیمت بیشتری داشته‌اند.

در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳، خودروهای الکتریکی باتری‌دار (BEV) که در قاره اروپا فروخته شده‌اند، با وجود کاهش متوسط ​​قیمت باتری در بازه زمانی ذکر شده، حدود ۴۰ درصد بیشتر از خودروهای با موتور احتراق داخلی قیمت‌گذاری شده بودند. طبق نتایج نظرسنجی انجام شده توسط کمیسیون اروپا در سال ۲۰۲۳، قیمت بالا یکی از موانع اصلی کاهش تمایل مصرف‌کنندگان اروپایی به استفاده از خودروهای الکتریکی در این سال بوده است.

قیمت خودروهای الکتریکی باتری‌دار (BEV) از حدود ۵۰ درصد در سال ۲۰۲۲، به حدود ۲۰ درصد کاهش را طی سال ۲۰۲۳ در بازار ایالات متحده آمریکا تجربه کردند. این روند نزولی، ناشی از استراتژی کاهش قیمت‌ها از سوی شرکت تسلا بود که بارها و بارها قیمت پرفروش‌ترین مدل خودروی الکتریکی خود با نام «Y» را در بازه زمانی سال‌های ۲۰۲۲ تا اوایل ۲۰۲۴ کاهش داد.

لازم به ذکر است که ارزان‌ترین مدل‌‌های خودروهای الکتریکی بازار در سال ۲۰۲۳، حدود ۳۰ هزار دلار قیمت‌گذاری شدند و تنها پنج مدل از ۲۵ مدل عرضه‌ شده در سال ۲۰۲۴، کمتر از ۵۰ هزار دلار قیمت داشتند؛ این در حالی بود که پرفروش‌ترین خودروهای با موتور احتراق داخلی سواری، با قیمتی ​​کمتر از ۲۵ هزار دلار در بازار جهانی عرضه شدند.

بخش خودروهای الکتریکی در بازارهای نوظهوری مانند هند نیز در حال حاضر با چالش‌هایی دست و پنجه نرم می‌کنند. در همین راستا، شرکت خودروسازی «Tata Motors» چند مدل خودروی الکتریکی را با قیمتی کمتر از ۱۵ هزار دلار در سال ۲۰۲۳ عرضه کرد. با این حال، پرفروش‌ترین خودروهای با موتور احتراق داخلی به طور متوسط ​​حدود هفت هزار دلار قیمت‌گذاری شده بودند. به عنوان یک استثنا، می‌توان به بازار ویتنام اشاره کرد؛ جایی که در بازار این کشور شرکت خودروسازی «VinFast» یک مدل خودروی الکتریکی شاسی‌بلند را با قیمتی کمتر از ۱۳ هزار دلار در سال ۲۰۲۴ عرضه کرد و اکنون مدل خودروی مذکور، در حال رقابت با خودروهای الکتریکی چینی و همچنین ارزان‌ترین مدل خودروهای با موتور احتراق داخلی در بازار ویتنام است.

به طور کلی، می‌توان اذعان کرد که قیمت خودروهای الکتریکی در بازار جهانی نسبت به قبل با کاهش همراه بوده است. با این حال، واقعیت امر این است که در حال حاضر ابعاد بزرگ خودروهای الکتریکی و خودروهای با موتور احتراق داخلی ممکن است مانع از کاهش بیشتر قیمت این خودروها در بازار شود. در همین رابطه، نزدیک به ۶۰ درصد از فروش جهانی خودروهای الکتریکی باتری‌دار به خودروهای با ابعاد بزرگ و شاسی‌بلندها در سال ۲۰۲۳ اختصاص داشت.

رقم اعلام شده در بازار اروپا و آمریکا به ترتیب حدود ۶۰ درصد و ۷۵ درصد گزارش شد. در هند، اندونزی و تایلند، بین ۵۵ تا ۶۵ درصد از فروش خودروهای الکتریکی به خودروهای با ابعاد بزرگ و شاسی‌بلندها اختصاص یافت و مالزی نیز سهم بیش از ۸۵ درصد را در سال ۲۰۲۳ در همین زمینه به ثبت رساند.

کاهش قیمت خودروهای الکتریکی با افزایش رقابت در بازار

علی‌رغم گرایش به سمت استفاده از خودروهای با ابعاد بزرگ‌تر، عامل مقرون‌به‌صرفه بودن می‌تواند رقابت در بازارهای بین‌المللی خودروها طی سال‌های آینده را تشدید کند. در واقع، یکی از مهم‌ترین عواملی که خودروهای الکتریکی چینی روندی افزایشی را در بازار تجربه کرده‌اند، قیمت مقرون‌به‌صرفه این خودروها بوده است.

در سال ۲۰۱۵، خودروسازان مطرح بازار در مجموع ۵۵ درصد از حجم فروش جهانی خودروهای الکتریکی را به خود اختصاص دادند. در سال ۲۰۲۳، سهم این خودروسازان به ۳۰ درصد کاهش یافت؛ این در حالی بود که خودروسازان چینی، بیش از ۵۰ درصد از سهم بازار را در اختیار داشتند.

در بحبوحه افزایش رقابت در بازار خودروهای الکتریکی چین که شرکت «BYD» بیشترین سهم را از آن در اختیار دارد، بعضی از تولیدکنندگان به دنبال کاهش قیمت‌ها هستند و خودروسازان غربی که کمتر از ۲۰ درصد از فروش خودروهای الکتریکی در بازار چین را در نیمه اول سال ۲۰۲۴ به خود اختصاص داده بودند، قصد دارند به منظور جا نماندن از عرصه رقابت‌ها حجم سرمایه‌گذاری‌های خود را افزایش دهند.

در همین راستا، شرکت‌ «BMW»، شرکت «Mercedes» و شرکت «Volkswagen» مجموعا ۷٫۵ میلیارد دلار به بخش تولید داخلی و تحقیق و توسعه به منظور ساخت مدل‌های جدید خودروهای الکتریکی برای عرضه در بازار چین تا سال ۲۰۲۶ اختصاص داده‌اند. علاوه‌براین، برخی از خودروسازان مانند شرکت «BYD»، شرکت «Renault» و شرکت «Volkswagen» قصد دارند با عرضه بیشتر مدل‌ خودروهای الکتریکی کوچک‌تر و ارزان‌تر، حجم عرضه خودروهای الکتریکی با ابعاد بزرگ و شاسی‌بلندها در بازار را کاهش دهند. به نظر می‌رسد خودورسازان اروپایی نیز در نظر دارند خط تولید جدیدی را برای عرضه خودروهای الکتریکی مقرون‌به‌صرفه در آینده برای عقب نماندن از عرصه رقابت در بازار راه‌اندازی کنند.

از سوی دیگر، قیمت خودروهای شاسی‌بلند الکتریکی به سرعت در حال کاهش است و تولیدکنندگانی مانند شرکت «Volkswagen» و شرکت «KIA»، آمادگی خود را برای عرضه خودروهای الکتریکی مقرون‌به‌صرفه در بازار اروپا که قیمتی تقریبا برابر با قیمت برخی از خودروهای با موتور احتراق داخلی دارند، اعلام کرده‌اند.

با کاهش قیمت خودروهای نو الکتریکی، قیمت دست دوم این خودروها نیز با کاهش همراه بوده است. بر همین اساس، تا اواسط سال ۲۰۲۴، میانگین قیمت خودروهای الکتریکی دست دوم در ایالات متحده آمریکا بیش از ۳۳ هزار دلار بود که نسبت به نیمه نخست سال ۲۰۲۳، بیش از ۲۰ درصد کاهش داشت.

تدوین سیاست‌گذاری‌های مناسب، صرفه اقتصادی تولید بومی خودروهای الکتریکی را افزایش می‌دهد

ارائه سیاست‌گذاری‌هایی در حمایت از تولید فناوری‌های مبتنی بر انرژی پاک از سوی چندین کشور برای بازار خودروهای با مقیاس بزرگ، می‌تواند به کاهش قیمت‌ها در بازار کمک کند؛ اگرچه هدف اصلی از ارائه چنین سیاست‌گذاری‌هایی در وهله اول، حمایت از رشد فضای رقابت صنایع و ایجاد مشاغل بومی بوده است اما ترغیب تولیدکنندگان به استفاده از نوآوری که بهینه‌سازی زنجیره تامین، کاهش هزینه‌ها و در نهایت افت قیمت‌های نهایی فروش را به دنبال دارد، از دیگر مزایای این حمایت‌ها به شمار می‌رود.

در بازار ایالات متحده آمریکا و اروپا، ارائه سیاست‌گذاری‌های حمایتی با هدف رشد تولید، همان‌طور که در نسخه ۲۰۲۴ سند چشم‌انداز فناوری آژانس بین‌المللی انرژی به آن اشاره شده است، می‌تواند در کاهش قیمت خودروهای الکتریکی و تولید باتری به صورت بومی با گذر زمان موثر واقع شود؛ چراکه به دنبال آن، زنجیره‌های تامین تقویت شده و صرفه اقتصادی بیشتری با افزایش ظرفیت تولید در مقیاس گسترده‌تر حاصل خواهد شد.

از سوی دیگر، ارائه طرح‌هایی مانند طرح اجاره (لیزینگ) خودروهای الکتریکی موسوم به «Social Leasing» می‌تواند نرخ پذیرش وسایل نقلیه الکتریکی را میان خانوارهای کم‌درآمد و قشر متوسط ​​جامعه افزایش دهد. به عنوان مثال، به کمک طرح «Social Leasing» در فرانسه که در ماه دسامبر ۲۰۲۳ اجرایی شد، ده‌ها هزار خانوار فرانسوی توانستند با پرداخت ماهانه حدود ۴۹ تا ۱۵۰ یورو از خودروهای الکتریکی اجاره‌ای استفاده کنند.

وضع تعرفه‌های واردات و عوارض جبرانی بر خودروهای الکتریکی صادر شده از چین به کشورها و مناطقی مانند کانادا، اتحادیه اروپا، ترکیه و ایالات متحده آمریکا، احتمالا در کوتاه‌مدت امکان دسترسی به مدل‌های مقرون‌به‌صرفه‌تر خودروهای الکتریکی را محدود می‌کند؛ اگرچه از یک سو انجام چنین اقداماتی با هدف حمایت از تولید داخلی و ایجاد فضای رقابتی عادلانه با تولیدکنندگان چینی که احتمالا یارانه دولتی دریافت می‌‌کنند، صورت گرفته است اما این اقدامات ممکن است با افزایش فشارها بر خودروسازان داخلی در عرصه رقابتی، زمینه را برای عرضه مدل خودروهای الکتریکی مقرون‌به‌صرفه‌تر در میان‌مدت فراهم کنند.

البته قیمت تنها عامل تاثیرگذار بر کاهش قیمت خودروهای الکتریکی و افزایش نرخ ضریب نفوذ آن‌ها در بازار نیست. افزایش مسافت طی شده با یک بار شارژ باتری خودروهای الکتریکی و در دسترس بودن زیرساخت شارژ، از دیگر عواملی به شمار می‌آیند که بر افزایش نرخ فروش این نوع خودروها تاثیر خواهند گذاشت.

در پایان می‌توان ادعا کرد که اگر رقابت در بازار و حمایت از سیاست‌گذاری‌های تدوین شده با موفقیت عملیاتی شود، قیمت خودروهای الکتریکی با قیمت خودروهای با موتور احتراق داخلی در کشورهای بیشتری با قیمتی تقریبا برابر عرضه خواهد شد؛ در نتیجه حجم بیشتری از خودروهای الکتریکی در بازار عرضه می‌شود و به دنبال آن ضریب نفوذ این خودروها روندی صعودی را به ثبت خواهد رساند.

انتهای پیام//