صنعت فولاد در ايران با پيشرفت قابل‌توجهی طی ساليان اخير همراه شده است؛ به نحوی که تا اوايل دهه ۱۳۹۰، کشور به عنوان يکی از واردکنندگان فولاد در جهان شناخته می‌شد و هم‌اکنون با توليد بيش از ۳۱ ميليون تن، در جمع ۱۰ کشور برتر توليدکننده اين فلز استراتژيک و پرکاربرد قرار گرفته است. در شرايطی که کارخانجات فولادی در مسير رشد توليد و اجرای طرح‌های توسعه‌ای با هدف تحقق ۵۵ ميليون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ گام برداشته‌اند، توسعه نامتوازن زنجيره فولاد و صدور مجوزهای بی‌رويه و غيرکارشناسانه به ويژه در صنايع پايين‌دستی، به يکی از مهم‌ترين دغدغه‌های فعالان اين صنعت تبديل شده است. بر اساس آخرين پايش طرح جامع فولاد در کشور، هم‌اکنون کارخانه‌های فولادی با ظرفيت حدود ۴۹ ميليون تن در حال فعاليت هستند که اين ميزان با توجه به ظرفيت حدود ۱۱ ميليون تنی طرح‌های فولادی قابل تحقق تا سال ۱۴۰۴، به حدود ۶۰ ميليون تن و بيش از ظرفيت هدف‌گذاری شده خواهد رسيد. از طرفی، در حال حاضر مجوز احداث واحدهای جديد با ظرفيت نزديک به ۸۵ ميليون تن فولاد صادر شده که به هيچ وجه منطقی به نظر نمی‌رسد. اگرچه با توجه به ضرورت تامين کافی و به موقع خوراک (سنگ‌آهن) مورد نياز واحدهای بزرگ فولادی در آينده، صدور مجوزهای جديد برای احداث کارخانجات کنسانتره‌سازی و گندله‌سازی يک ضرورت به شمار می‌آيد اما شرايط در بخش پايين‌دستی فولاد کاملا متفاوت است و برای مثال احداث کارخانه‌های جديد می‌تواند عملکرد توليدکنندگان قديمی لوله و پروفيل فولادی به عنوان يکی از صنايع پايين‌دستی پرکاربرد را تحت تاثير قرار دهد. ميزان ظرفيت توليد لوله و پروفيل فولادی کشور، در حالی بيش از ۲۰ ميليون تن برآورد شده که بيش از دو ميليون تن انواع محصول در کارخانه‌های مرتبط توليد می‌شود. از طرفی، فعاليت بيش از ۴۰۰ شرکت در اين بخش و تعدد و افزايش چشمگير توليدکنندگان لوله و پروفيل فولادی طی ساليان اخير، منجر به ايجاد يک رقابت منفی در سطح بازار شده و شرايط ادامه فعاليت توليدکنندگان قديمی و معتبر را بيش از پيش دشوار ساخته است. در همين راستا، خبرنگار پايگاه خبری و تحليلی «فلزات آنلاين» گفت‌وگويی با محمد کشانی، مديرعامل شرکت توليد و توسعه صبح پارسيان صبا به عنوان يکی از مديران باتجربه و نام‌آشنای صنعت فولاد کشور تدارک ديده است که متن کامل آن را در ادامه خواهيد خواند:
در خصوص تاريخچه و عملکرد شرکت توليد و توسعه صبح پارسيان صبا در ۱۱ ماهه امسال توضيحاتی ارائه بفرماييد.
کارخانجات نورد و پروفیل صبح صبا در سال ۱۳۵۱ با هدف تولید لوله و پروفیل جهت مصارف نفت، گاز و پتروشیمی، پالایشگاه، ساختمان‌سازی و آب و فاضلاب با ظرفیت اسمی ۲٫۵۰۰٫۰۰۰ هزار تن در سال جهت تولید لوله و پروفیل از سایر ۱۰ تا ۶۱۰ میلی‌متر (۳٫۸ تا ۲۴ اینچ) و کارخانجات نورد و لوله صبح صبا در سال ۱۳۸۱ با هدف تولید و پوشش داخل و خارج لوله‌های نفت، گاز و پتروشیمی، پالایشگاه و آب و فاضلاب با ظرفیت اسمی ۱٫۶۷۵٫۰۰۰ تن و پوشش ۸٫۶۲۵٫۰۰۰ مترمربع در سال جهت تولید و پوشش لوله‌ها از سایز هشت تا ۱۲۰ اینچ به بهره‌برداری رسیده‌اند. از ابتدای فروردین ماه تا پایان بهمن ماه امسال، ما موفق به تولید ۶۲ هزار و ۳۴۸ تن لوله و پروفیل در کارخانجات نورد و پروفیل صبح صبا و ۱۹۴ هزار و ۷۸۱ تن لوله و ۱٫۸۴۲٫۳۷۸ مترمربع پوشش در کارخانجات نورد و لوله صبح صبا شدیم. علاوه‌براین، تولید ورق و مواد پوشش داخلی و خارجی لوله‌ها (کامپاند پلی اتیلن، چسب و اپوکسی) را در دستور کار خود قرار داده‌ایم و به دنبال تولید لوله‌های سیملس «Seamless» جهت استخراج نفت خام و پوشش داخلی «FBE» لوله‌ها در قالب طرح توسعه‌ای هستیم.
مزيت محصولات شرکت توليد و توسعه صبح پارسيان صبا نسبت به ساير توليدکنندگان لوله و پروفيل فولادی در کشور چيست؟
کیفیت، رمز بقای شرکت تولید و توسعه صبح پارسیان صبا به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی در کشور بوده است؛ به نحوی که نیاز بیش از ۲۵۰ کارگاه و شرکت تولیدی به لوله و پروفیل سبک فولادی توسط مجموعه ما رفع می‌شود. در واقع به پشتوانه کنترل کیفی «Quality Control» قوی و تضمین کیفیت بالای محصولات، به خوبی توانسته‌ایم حضور مداوم و ادامه‌دار خود در بازار لوله و پروفیل فولادی را حفظ کنیم و علاوه بر تامین ۱۰۰ درصد نیاز صنعتگران داخلی به لوله و پروفیل سبک، نیم‌نگاهی به فعالیت در بازارهای صادراتی نیز داشته باشیم. باید توجه داشت که منابع انرژی و نیروی انسانی ارزان‌قیمت، یک مزیت رقابتی بسیار مهم برای فعالان این صنعت در کشور به شمار می‌آید که با تکیه بر آن می‌توانیم انواع لوله و پروفیل در کارخانجات صنعتی را با قیمت تمام شده کمتر نسبت به نمونه‌های چینی، تولید و به بازارهای منطقه‌ای به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر کنیم.
اهميت نوآوری و توسعه سبد محصولات در صنايع پايين‌دستی فولاد به ويژه لوله و پروفيل را چگونه ارزيابی می‌کنيد؟
با توجه به روند رو به رشد تولید فولاد در کشور طی سالیان اخیر، توسعه بخش پایین‌دستی زنجیره مانند لوله و پروفیل جهت رفع نیاز صنایع مختلف همچون ساختمان‌سازی، نفت، گاز و پتروشیمی و همچنین پروژه‌های عمرانی یک ضرورت اساسی محسوب می‌شود؛ به نحوی که در حال حاضر شاهد فعالیت بالغ بر ۴۰۰ شرکت کوچک و بزرگ‌مقیاس در صنعت لوله و پروفیل فولادی هستیم که ضمن به‌روزرسانی تکنولوژی در خطوط مختلف تولید و جایگزینی محصولات جدید و مقرون به صرفه با محصولات قدیمی و هزینه‌بر، نیاز مصرف‌کنندگان داخلی را تامین کرده و کشور را از واردات هرگونه محصولات لوله و پروفیل بی‌نیاز ساخته‌اند. شرکت تولید و توسعه صبح پارسیان صبا به عنوان یکی از بزرگ‌ترین فعالان صنعت لوله و پروفیل فولادی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و تولید لوله و پروفیل فولادی سبک (مبلی) را جایگزین لوله و پروفیل‌های قدیمی کرده است. در حال حاضر تولیدات مجموعه با قیمت تمام شده کمتر نسبت به نمونه‌های قدیمی، در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد و رشد و توسعه تولید محصولات جدید، به عنوان یکی از مهم‌ترین رویکردهای شرکت در دستور کار است.
هم‌اکنون توليدکنندگان لوله و پروفيل فولادی با چه چالش‌ها و محدوديت‌هايی روبه‌رو هستند؟
در حالی ظرفیت تولید بیش از ۲۰ میلیون تن انواع لوله و پروفیل فولادی در کشور ایجاد شده است که فعالان این صنعت با چالش بزرگی به نام کمبود مواد اولیه که همان ورق فولادی است، مواجهند. متاسفانه ورق به میزان کافی و با قیمت مناسب در اختیار تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی قرار نمی‌گیرد و رشد قیمت ماده اولیه به دلیل ایجاد رقابت کاذب در بورس، منجر به افزایش قیمت انواع محصولات در بازار شده است. برای مثال در هفته پایانی بهمن ماه امسال، ۳۰ هزار و ۳۰ تن ورق گرم فولادی با قیمت حدود ۳۱ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم توسط یکی از شرکت‌های فولادی در بورس عرضه شد که با تقاضای ۳۳ هزار و ۱۱۰ تنی همراه بود. در شرایط رقابتی نابرابر، بسیاری از تولیدکنندگان کوچک‌مقیاس لوله و پروفیل فولادی، قادر به تامین ورق از بورس نیستند و به ناچار ورق مورد نیاز خود را با قیمتی بیش از قیمت مذکور از بازار آزاد خریداری می‌کنند. در واقع این معضل باعث شده است که واحدهای فعال نتوانند برنامه‌ریزی مشخصی برای تولید خود داشته باشند و در صورت تولید و فروش محصول نیز به سودآوری چندانی دست پیدا نمی‌کنند. بر همین اساس کارفرمایان ناچار به افزایش قیمت تمام شده محصولات خود جهت کسب سود حداقلی شده که به دنبال آن، تمایل مشتریان و مصرف‌کنندگان به جایگزینی و خرید در و پنجره‌های «PVC» و «UPVC» افزایش می‌یابد و هم‌اکنون شاهد رکود در بازار لوله و پروفیل‌های فولادی هستیم. این مسئله، یک تهدید جدی برای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی تلقی می‌شود و از این رو باید تهمیدات لازم جهت تامین کافی ورق مورد نیاز فعالان این صنعت اندیشیده شود.
به عنوان يکی از مديران قديمی و باتجربه در صنعت فولاد، چه راهکارهايی جهت رفع اين موانع پيشنهاد می‌کنيد؟
صدور مجوزهای بی‌رویه برای راه‌اندازی واحدهای کوچک‌مقیاس و به نوعی زیرپله‌ای، باعث ایجاد رقابت منفی در بازار لوله و پروفیل فولادی شده است. از طرفی، عدم نظارت کافی بر کیفیت تولیدات این واحدها، ممکن است منجر به خسارت‌های جبران‌ناپذیری در ساختمان‌ها و پروژه‌های عمرانی شود. بنابراین به نظر می‌رسد دولت و وزارت صمت باید یک تغییر نگرش جدی در نحوه صدور مجوزهای فولادی به ویژه صنایع پایین‌دستی فولاد ایجاد کند. از سوی دیگر، اگر ارز کافی از سوی دولت و بانک مرکزی به منظور واردات مواد اولیه در اختیار تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی کشور قرار بگیرد، افراد می‌توانند نسبت به واردات ورق با قیمت مناسب‌تر و فروش محصول نهایی با قیمت تمام شده کمتر اقدام کنند که این مسئله در نهایت به نفع فعالان صنعت لوله و پروفیل خواهد بود.
انتهای پیام//
