هفته منتهی به پنجم دسامبر ۲۰۲۲ لحظه‌ای مهم در مسئله ژئوپلیتیک در سطح جهانی بود؛ چراکه تحریم اروپا و تعیین سقف قیمت توسط گروه G7 بر نفت خام روسیه به اجرا درآمد.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» و به نقل از روزنامه «Financial Times»، روسیه که با تحقیر قدرت‌های غربی مبنی بر تحمیل سقف قیمت نفت توسط آن‌ها مواجه شد، تهدید کرد که روند صادرات به کشورهایی که از این سقف قیمتی پیروی می‌کنند را متوقف خواهد کرد. در عرض چندین ساعت پس از اعمال این محدویت، اختلالات در روند عرضه نفت به صورت تشکیل صف‌‌های طولانی از انبوه نفتکش‌هایی که در تنگه «بسفر» بودند، نمایان شد.
اگرچه تصمیم به اعمال چنین محدودیت‌هایی موجب افزایش قیمت نفت می‌شد، چراکه پیش از این اتفاق، کشورهای عضو اوپک پلاس بازار را با اعلام تصمیم خود مبنی بر کاهش شدید عرضه نفت غافلگیر کرده بودند. با این حال، روز پنج‌شنبه هشتم دسامبر ۲۰۲۲، قیمت مبنای بین‌المللی نفت خام برنت به ۷۶ دلار و ۱۵ سنت در هر بشکه رسید که پایین‌ترین قیمت در سال ۲۰۲۲ بود.
روند عرضه نفت روسیه با قدرت ادامه دارد
اعمال محدودیت توسط اروپا بر واردات نفت خام از روسیه به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان، یک تحریم بالقوه محسوب می‌شود که هدف آن وادار کردن مسکو به تغییر مسیر روند عرضه و متوقف کردن کسب درآمد دلار نفتی روسیه برای دامن زدن به جنگ با اوکراین بود اما طرح تعیین سقف قیمت توسط گروه G7 با هدف متعادل‌سازی قیمت نفت ارائه شد.
زمانی که اتحادیه اروپا اعلام کرد که تحریم‌هایی را علیه هر نفتکشی که نفت روسیه را حمل کند، حتی نفتکشی که به قاره آسیا حمل شود، اعمال خواهد کرد، در برخی از کشورهای غربی این نگرانی به وجود آمد که این اقدامات باعث توقف روند صادرات روسیه و سپس افزایش قیمت نفت خواهد شد. به همین دلیل اعمال چنین محدودیت‌هایی بر نفت روسیه، موجب ضربه به کشورهای غربی و ایجاد تورم بیشتر در این کشورها خواهد شد و باعث افزایش درآمد ارزی حاصل از فروش نفت در روسیه می‌شود.
با این حال، تعیین سقف قیمت تنها به منظور ادامه روند عرضه نفت روسیه به مشتریان خود و متعادل نگه داشتن قیمت نفت اعمال شد. همچنین دامنه سایر اقدامات مرتبط با تعیین سقف قیمت محدودتر شد و به معامله‌گران این اطمینان داده شد که روند عرضه نفت روسیه تا حد زیادی بدون کاهش ادامه خواهد داشت.
ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا را متقاعد کرد که یک بند از تحریم‌های خود را کنار بگذارد. در این بند به این موضوع اشاره شده است که اگر کشتی‌های حامل سوخت سقف قیمت را رعایت نکنند، برای همیشه از دریافت خدمات دریایی از اتحادیه اروپا منع خواهند شد. البته این ممنوعیت دریافت خدمات دریایی به محرومیت ۹۰ روزه کاهش یافت.
آموس هوچستاین، مشاور ارشد انرژی جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا مطرح کرد که سقف قیمت ۶۰ دلار در هر بشکه تعیین شد تا اطمینان حاصل شود که افزایش شدید قیمت، موجب تضعیف توانایی حمایت کشورهای حامی اوکراین نخواهد شد. همچنین به موجب این تعیین سقف قیمت اطمینان حاصل می‌شود که کشور متجاوز به اوکراین، هزینه ادامه تجاوزگری به خاک این کشور را نداشته باشد.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه روز جمعه ۹ دسامبر ۲۰۲۲ بیان کرد که تعیین سقف قیمت‌ها با سطح قیمتی که روسیه در حال حاضر نفت خود را می‌فروشد مطابقت دارد و نشان می‌دهد که این اقدام تاثیر محدودی بر بودجه روسیه خواهد داشت. وی افزود که روسیه تحت هیچ شرایطی متحمل ضرر نخواهد شد.
پوتین اظهار داشت که با این حال، روسیه همچنان ممکن است در واکنش به کاهش تولید خود در صورت لزوم، به ایجاد بی‌ثباتی در بازار نفت اقدام کند.
همچنین روسیه از معامله با هر خریداری که مایل به رعایت سقف قیمت است، خودداری می‌کند اما مقامات غربی می‌گویند که تعیین سقف قیمت ۶۰ دلار به پالایشگاه‌های آسیایی کمک می‌کند تا در مورد قیمت‌های پایین‌تر نیز به مذاکره بپردازند.
بر اساس داده‌های رویترز، کشتی غول پیکر حمل بار اورال روسیه بعد ازظهر روز جمعه ۹ دسامبر ۲۰۲۲ حامل نفتی به قیمت حدود ۵۳ دلار در هر بشکه بود.
فلوریان تالر، مدیر موسسه «OilX» که نقل و انتقال نفت در سراسر جهان را ردگیری می‌کند، اذعان کرد که روند عرضه روسیه به بازار به بیش از هر زمان دیگری در سال جاری رسیده است.
وی افزود که هرگونه کاهش در روند عرضه، تاثیر خود را در اواخر سه ماهه اول سال ۲۰۲۳ نمایان خواهد کرد.
کاهش حجم تولید نفت کمتر از حد اعلام شده
در ماه اکتبر ۲۰۲۲، زمانی که عربستان سعودی، روسیه و سایر کشورهای متحد عضو اوپک پلاس کاهش دو میلیون بشکه‌ای سهمیه‌های تولید خود را اعلام کردند که بر روی کاغذ معادل حدود ۲ درصد عرضه جهانی است، این اقدام واکنش سریع غرب را در پی داشت.
آمریکا، عربستان سعودی را هم‌‌راستا با روسیه در این جنگ انرژی معرفی کرد. آژانس بین‌المللی انرژی کشورهای متحد عضو اوپک پلاس را به ایجاد خطر برای اقتصاد جهانی متهم کرد؛ اگرچه که تورم ناشی از انرژی همچنان یک مشکل در اقتصاد کشورهای غربی مطرح می‌شود اما اتفاقات از ابتدای ماه نوامبر نشان داد که اقدام گروه اوپک پلاس زیرکانه بوده است.
به گفته عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان، در مواجهه با اقتصاد جهانی در حال تضعیف، نیاز به کاهش اقدامات پیش‌دستانه برای متوقف کردن افت شدید قیمت نفت بازار احساس می‌شود. به علاوه قیمت نفت افزایش نیافته بلکه کاهش یافته است. همچنین گروه اوپک پلاس حجم تولید خود را تا روز یکشنبه ۱۱ دسامبر ۲۰۲۲ حفظ کرد.
به علاوه کاهش حجم واقعی تولید نفت گروه اوپک پلاس کمتر از رقم اعلام شده در نشست وین اتریش بود که تنها به این دلیل است که برخی از تولیدکنندگان مانند آنگولا و نیجریه در تلاش برای حفظ سهمیه تولید نفت خود بودند. تحلیل‌گران بازار عنوان کردند که به جای کاهش دو میلیون بشکه نفت در روز از بازار، یک میلیون بشکه کاهش یافت که البته هنوز رقم قابل توجهی است اما تاثیر چندانی بر کاهش قیمت نفت ندارد.
ترس از جانب تقاضا، بر نگرانی‌ها در روند عرضه غلبه می‌کند
پس از ماه‌ها نگرانی در مورد وقفه در روند عرضه، معامله‌گران اکنون بر ترس از رکود جهانی متمرکز شده‌اند؛ چرا که پیامدهای حمله روسیه به اوکراین و جنگ انرژی در اتحادیه اروپا گسترش یافته است و بانک‌های مرکزی کشورها، اقدام به افزایش نرخ‌های بهره به منظور مهار تورم بی‌سابقه کرده‌اند.
به علاوه بانک‌های وال استریت، چشم‌انداز اقتصادی محتاطانه‌ای برای سال ۲۰۲۳ منتشر کردند. دیوید سولومون، مدیر اجرایی شرکت گلدمن ساکس در چند روز گذشته اظهار داشت که هنگامی که با مشتریان صحبت می‌کنیم، آن‌ها بسیار محتاط به نظر می‌رسند.
وی افزود که بسیاری از مدیران عامل شرکت‌ها در حال بررسی داده‌ها بوده و نظاره‌گر چگونگی رخ دادن رویداد‌ها در بازار هستند.
روند نزولی قیمت نفت و تغییر از حالت بکواردیشن قابل مشاهده است. در این حالت قیمت‌ها در بازار فیزیکی، بالاتر از قیمت‌ها به هنگام تحویل محموله‌های نفتی در ماه‌های آینده است.
این تغییر حالت به معامله‌گران، این احساس را القاء می‌کند که در بازار مازاد عرضه وجود دارد و گاهی اوقات از این حالت، به عنوان شاخص‌های مورد انتظار برای احتمال وقوع رکود اقتصادی نام برده می‌شود.
بیشتر نگرانی‌ها در بازار نفت به چین و ایالات متحده آمریکا، دو مصرف‌کننده بزرگ انرژی در جهان معطوف است. بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، سیاست‌های کووید صفر در چین و رکود نسبی اقتصاد این کشور بدین معنا است که برای اولین بار در قرن حاضر، مصرف کل نفت این کشور در سال جاری کمتر از سال ۲۰۲۱ خواهد بود.
اگرچه اقتصاد ایالات متحده آمریکا ممکن است از حالت رکود خارج شود اما عطش برخی کشورهای مصرف‌کننده و متقاضی سوخت این کشور به نظر می‌رسد به اوج خود خواهد رسید. برای این زمان از سال و با در نظر داشتن آغاز همه‌گیری ویروس کرونا در سال ۲۰۲۰، تنها یک بار در دو دهه گذشته حجم مصرف تا این میزان پایین بوده است. به علاوه حجم کل تقاضای نفت ایالات متحده آمریکا هنوز به دوران قبل از دوران شیوع ویروس کرونا نرسیده است.
احتمال ادامه‌دار بودن روند افزایش قیمت‌ها
نظریه‌پردازان روند نزولی بازار نفت بر این باورند که رخدادهای پیرامون این مسئله، نشان‌دهنده کاهش چرخه قیمت نفت است که ادامه‌دار هم می‌تواند باشد اما این نظریه‌پردازان روند نزولی در بازار از این مسئله احساس سردرگمی می‌کنند. آن‌ها معتقدند که در صورت ادامه افزایش حجم تقاضا و با توجه به سرمایه‌گذاری در روند عرضه که در این سال‌ها انجام شده است در نهایت حتی به میزان متوسط نیاز بازار تامین خواهد شد. رشد کند تولید با توجه به حجم عظیم نفت شیل ایالات متحده آمریکا نیز خود یک مسئله بغرنج محسوب می‌شود. برخی از تحلیل‌گران معتقدند که تاثیر هرگونه کاهش در روند عرضه روسیه ممکن است در سال آینده قابل مشاهده باشد. آن‌ها افزودند که حجم تقاضای ضعیف در چین ادامه‌دار نخواهد بود.
دن کلاین، مدیر بخش انرژی شرکت «S&P Global Commodity Insights» اذعان کرد که بازار تقاضای انرژی چین در سال آینده، شاهد رشد سه میلیون بشکه‌ای به ازای هر روز خواهد بو؛ در حالی که رشد این بازار در سال جاری، صفر تخمین زده می‌شود. به علاوه گفته شده است که در سال‌های پس از آن، شاهد افزایش بیشتر روند تقاضای انرژی در چین خواهیم بود.
در همین حال، ذخایر استراتژیک نفت چین در حال کاهش است و دولت این کشور قصد دارد در صورت کاهش قیمت نفت خام آمریکا به ۷۰ دلار در هر بشکه، دوباره فرایند ذخیره‌سازی نفت را آغاز کند. در همین رابطه قیمت هر بشکه نفت خام وست تگزاس اینترمدیت در روز پنج‌شنبه هشتم دسامبر ۲۰۲۲ به حدود ۷۱ دلار و ۴۶ سنت رسید.
بیل اسمید، مدیر شرکت «Smead Capital Management» با اشاره به حجم نفت استراتژیک آزاد شده از انبارها در سال جاری خاطرنشان کرد که فروشنده‌ای که در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۲۰۰ میلیون بشکه نفت را به فروش رساند، به یکی از بزرگ‌ترین خریداران نفت در سال ۲۰۲۳ تبدیل خواهد شد. بنابراین با توجه به مسائل ذکر شده، شاهد افزایش قیمت نفت و گاز در سال‌های پیش‌رو خواهیم بود.
انتهای پیام//
