صنعتگران فعال در صنعت مس برای تولید محصولات میانی، امکان استفاده از دو ماده اولیه یعنی کاتد و قراضه مس را دارند اما به دلیل اینکه خرید کاتد مس عموما از طریق کانال‌های رسمی مانند بورس کالا امکان‌پذیر است، تولیدکنندگان کوچک‌مقیاس به دلیل قوانین دشوار این تالار صنعتی، امکان خرید کاتد را ندارند؛ استفاده از قراضه باکیفیت به جای کاتد مس، تفاوت چندانی در کیفیت محصول تولیدی ایجاد نمی‌کند و به دلیل اینکه شرایط خرید قراضه بسیار آسان‌تر از کاتد است، تولیدکنندگان تمایل بیشتری به استفاده از قراضه دارند. در صورتی که باید اذعان کرد، وضعیت بازار قراضه مسی در کشور قابل پیش‌بینی نیست و علی‌رغم اینکه اکنون با عرضه کافی قراضه مس در بازار قیمت آن کاهش یافته، میزان معاملات انجام شده روند نزولی به خود گرفته است؛ علت آن را می‌توان به رکود اقتصادی حاکم بر کشور و کاهش تمایل خریداران به خرید قراضه نسبت داد. لازم به ذکر است که قیمت قراضه مس در بازارهای داخلی، به طور کلی برمبنای نرخ دلار و قیمت کاتد مس تعیین می‌شود؛ به همین دلیل با نوسان نرخ دلار، قیمت قراضه مس در بازار ثابت نبوده و دستخوش تغییر می‌شود.
علاوه بر نوسان نرخ دلار باید گفت که نبود بنگاه‌ها و یا تامین‌کنندگان بزرگ در زمینه قراضه مس نیز مزید بر علت شده تا قراضه با نرخ مشخص و ثابتی به مصرف‌کنندگان عرضه نشود زیرا تولیدکنندگان به سبب عدم ساماندهی بازار قراضه، مجبور به خرید مواد اولیه از تامین‌کنندگان کوچک و یا اشخاص حقیقی هستند که هرکدام قیمت متفاوتی را برای قراضه مس تعیین می‌کنند؛ متاسفانه باید گفت که این موضوع در کل کشور به خصوص در استان‌های صنعتی بسیار مشهود است و قیمت‌‌گذاری قراضه به طور سلیقه‌ای انجام می‌شود. از اثرات منفی دیگر عدم ساماندهی بازار قراضه باید به این نکته اشاره کرد که تولیدکنندگان امکان خرید مواد اولیه به مقدار کافی را ندارند زیرا مقدار قراضه عرضه شده توسط این افراد که غالبا به صورت محلی جمع‌آوری شده است، بسیار پایین‌تر از نیاز واحد‌های تولیدی بوده و تولیدکنندگان باید برای رفع نیاز خود با چندین تامین‌کننده در ارتباط باشند. در صورتی که در سال‌‌های گذشته تعاونی‌های تامین قراضه مس فعال بودند و تولیدکنندگان به راحتی قراضه را به مقدار کافی و با قیمت مناسب از این تعاونی‌ها خریداری می‌کردند اما به مرور زمان و فعالیت برخی افراد سودجو که تنها به فکر منفعت شخصی خود بودند، این تعاونی‌ها غیرفعال شدند. همچنین به دلیل اینکه فروشندگان ضایعات فاکتور رسمی صادر نکرده و مشتریان هم تمایل زیادی برای خرید رسمی محصولات ندارند، تولیدکنندگان برای حفظ میزان فروش خود، مجبور به پرداخت ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده نیز هستند.
گفتنی است که یکی از مولفه‌های دیگر تاثیر‌گذار بر قیمت قراضه، قیمت مس در بازارهای جهانی بوده که با افزایش آن مشکلات تولیدکنندگان پیچیده‌تر می‌شود. در ظاهر به نظر می‌رسد که افزایش قیمت مس و محصولات مسی به نفع تولیدکنندگان است اما این باور غلطی بوده که در ذهن افراد شکل گرفته است زیرا با افزایش قیمت قراضه، فروشندگان ضایعات برای کسب سود بیشتر میزان عرضه آن را در بازار کاهش داده و تولیدکنندگان با کمبود مواد اولیه مواجه می‌شوند. در این شرایط تولیدکنندگان برای ادامه فعالیت ناچار به خرید مواد اولیه با قیمت‌های بالاتر هستند که نیازمند سرمایه بیشتری است؛ از سوی دیگر خرید قراضه با قیمت‌های بالاتر باعث می‌شود تا حاشیه سود صنعتگران محدود شده و به مرور زمان واحد‌های تولیدی قادر به ادامه فعالیت نباشند. لازم به ذکر است که میزان پایین تولید مس در کشور نسبت به ذخایر غنی این فلز، بر افزایش قیمت قراضه بی‌تاثیر نبوده است.
با تمام این تفاسیر تنها راهکاری که می‌تواند باعث بهبود وضعیت بازار قراضه و جلوگیری از ادامه فعالیت افراد سودجو شود، ساماندهی بازار و ایجاد بنگاه‌های بزرگ تامین‌کننده قراضه است؛ در این شرایط، هم امکان تامین کافی قراضه برای تولیدکنندگان وجود دارد و هم قیمت تعیین شده برای آن منصفانه خواهد بود.
یادداشت: محمدجلال کوشکی _ مدیرعامل شرکت مس نگین اصفهان
انتهای پیام//
