پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین»، انواع شمش مس و آلیاژهای آن به منظور تولید انواع محصولات مربوطه وجود دارند. تغییرات بنیادین در بازار و تکنولوژی‌های تولید و همچنین شرایط اقتصادی سبب شده است که به مرور وضعیت این نوع محصولات رفته رفته در ابهام قرار بگیرد.

اساسا هرچند که این نوع محصولات به عنوان کالای تجاری خرید و فروش می‌شوند اما واحدهای تولیدکننده این نوع محصولات، خود مصرف‌کننده آن‌ها هم هستند و با توسعه واحدهای صنعتی طی چندسال گذشته به مرور از میزان تجارت آن‌ها در کشور کاسته شده است. علاوه بر این به دلیل حاشیه سود پایین آن‌ها در مقایسه با سایر محصولات، در شرایط عادی، تجارت جهانی آن‌ها نیز چندان رایج نیست. اگر تجارتی در این حوزه انجام می‌شود بیشتر با ماهیت تجارت خود فلز انجام می‌شد.

خرید شمش توسط شرکت ملی صنایع مس ایران طی چندین سال گذشته محرک بسیار قوی برای رونق گرفتن شمش مسی بود اما از زمانی که شرکت ملی مس تصمیم گرفت تا بجای خرید شمش ضایعاتی بیرونی مواد سرد یا ریورت ارزشمند داخلی خود را که ته‌پاتیل نیز نامیده می‌شود در کارگاه‌های ریخته‌گری ثالث نزدیک مجتمع مس سرچشمه به صورت دستمزدی تبدیل به بلیستر کند، یک مشتری قدرتمند از بازار حذف شد و رونق کسب و کار تولید شمش مسی تا حدود زیادی متاثر از این مساله، رو به افول گذاشت. از طرف دیگر ممنوعیت صادرات شمش مس نیز مزید بر علت شد تا تولید آن از ضایعات مس چندان جذاب نباشد زیرا مصرف‌کنندگان ضایعات مس، خود می‌توانند مستقیما از ضایعات استفاده کنند و نیازی به خرید شمش نداشته باشند. بنابراین تولید شمش مس محدود به بازیابی آن از سرباره‌های ذوب مس و یا برنج در دسترس شده است. هرچند برخی با ذوب ضایعات برنجی اقدام به تولید شمش مس و بازیابی اکسید روی می‌کنند اما از آنجایی که تولیدکنندگان مقاطع و محصولات برنجی خریداران بسیار قدرتمندی در بازار هستند، این نوع فعالیت به دلیل محدودیت تامین مواد اولیه جذابیتی ندارد.

اما اسلب و بیلت مسی به شدت تحت تاثیر تغییرات تکنولوژیکی تولید محصولات مسی قرار گرفته است. لوله و مقاطع مسی بزرگ‌ترین گروه محصولات پایین‌دستی مس پس از مفتول محسوب می‌شوند. دو دهه پیش لوله و شینه مسی عمدتا با روش اکستروژن از بیلت مسی تولید می‌شدند و ورق مسی هم از نورد اسلب مسی حاصل می‌شد. ورود تکنولوژی‌های ریخته‌گری پیوسته تولید لوله، روش‌‎های اکستروژن پیوسته تولید شینه، تسمه و باسبار از مفتول مسی و تکنولوژی ریخته‌گری پیوسته استریپ یا تین اسلب به منظور نورد و تولید ورق، همگی سبب شدند تا روش اکستروژن سنتی و نورد تولید این نوع محصولات منسوخ شده و عملا بیلت و اسلب مسی دیگر جایگاهی در بازار نداشته باشند. روش‌های اکستروژن بیلت و نورد اسلب محدود به کارگاه‌های کوچکی شده است که بیلت یا شمش تخت مورد نیاز خود را با روش‌های سنتی ریخته‌گری می‌کنند.

در خصوص اسلب و بیلت برنجی باید گفت به دلیل اینکه روش‌های تولید محصولات پایین‌دستی مقاطع طویل و تخت برنجی دستخوش تحولات زیادی نبوده است، لذا جایگاه تولید و مصرف آن‌ها همچنان محفوظ است و تولید و مصرف درون کارگاهی و یا تجارت برون کارگاهی آن‌ها در جریان است. اما به دلیل شرایط اقتصادی، افزایش شدید قیمت‌ها و کسادی بازار، تولیدکنندگان مقاطع برنجی به دنبال جایگزین کردن ریخته‌گری پیوسته مقاطع بجای اکستروژن بیلت هستند که دلیل آن نیز هزینه‌های تولید پایین‌تر این روش است اما برعکس مس کیفیت محصول کاهش قابل توجهی داشته و خواص لازم را ندارد؛ با این وجود چنین چرخشی در حال رایج شدن است و شاید به زودی شاهد افول تولید و مصرف بیلت برنجی در کشور نیز باشیم.

هرچند این تغییرات عمدتا کارگاه‌های کوچک تولیدکننده این نوع محصولات را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما برخی شرکت‌های معدود بزرگ‌تر که صرفا تولیدکننده این نوع محصولات هستند نیز تحت تاثیر قرار گرفته‌اند و یا خواهند گرفت.