در سال ۲۰۲۱، مصرف جهانی قلع تصفیه شده به ۳۷۸ هزار تن رسید و طی بیش از دو دهه و در مقایسه با سال ۲۰۰۰، این میزان تنها ۳۶ درصد افزایش یافته که در میان تقریبا تمام مواد معدنی فلزات آهنی و غیر آهنی، کمترین نرخ رشد را داشته است.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌ آنلاین» و به‌ نقل از موسسه «SMM»، دوازدهمین اجلاس زنجیره صنعت قلع چین در سال ۲۰۲۲، به میزبانی مشترک بورس آتی شانگهای و این موسسه، از تاریخ ۲۲ تا ۲۳ سپتامبر در استان یون‌نان چین برگزار شد. در این نشست، لیو کانی، مدیر مرکز تحقیقات زمین‌شناسی چین و مرکز تحقیقات استراتژی منابع معدنی جهانی آکادمی علوم زمین‌شناسی چین و دفتر تحقیقات استراتژی پایه مواد معدنی، تفسیر جامعی از وضعیت عرضه و تقاضای سنگ معدنی قلع در جهان و چین در میان‌مدت و بلندمدت ارائه کرد. وی عمدتا این وضعیت را از سه جنبه شامل روند تقاضای جهانی و چین، عرضه منابع و الگوهای عرضه و تقاضای آینده مورد بررسی قرار داد.

روند تقاضای قلع در جهان و چین

در سال ۲۰۲۱، مصرف جهانی قلع تصفیه شده به ۳۷۸ هزار تن رسید و طی بیش از دو دهه و در مقایسه با سال ۲۰۰۰، تنها ۳۶ درصد افزایش یافته که در میان تقریبا تمام مواد معدنی فلزات آهنی و غیرآهنی، کمترین نرخ رشد را داشته است.

در سال ۲۰۲۱، مصرف قلع تصفیه شده چین به ۱۵۰ هزار تن رسید که ۴۲ درصد از مصرف کل جهان را تشکیل می‌دهد. میزان مصرف چین در مقایسه با سال ۲۰۰۰، حدود ۱۹۳ درصد افزایش یافته است.

پیش‌بینی می‌شود پیک تقاضا برای قلع تصفیه شده در چین در سال ۲۰۲۵، به حدود ۱۹۰ هزار تا ۲۱۰ هزار تن برسد. حجم تقضا پس از رسیدن به پیک، در سه تا پنج سال آینده در همین سطح باقی خواهد ماند.

پس از آن، انتظار می‌رود حجم تقاضا تا سال ۲۰۳۵، به ۱۶۰ هزار تا ۱۸۰ هزار تن برسد. به علاوه حجم تقاضای سرانه به ۱۴۰ کیلوگرم در هر یک هزار نفر خواهد رسید.

لحیم‌کاری با مصرف حدود ۱۰۰ هزار تن قلع تصفیه شده، بزرگ‌ترین صنعت مصرف‌کننده این فلز در چین بوده است و نسبت آن از ۷۳ درصد در روزهای ابتدایی، به ۶۳ درصد در حال حاضر کاهش یافته است.

همچنین میزان مصرف در صنایع شیمیایی از ۸درصد در مراحل اولیه، به ۱۱ درصد در زمان حال افزایش یافته است. به علاوه سهم بخش ورق قلع‌اندود از ۷ درصد به ۹ درصد در زمان حال افزایش یافته است. در عین حال، مصرف باتری‌های سرب اسید در مراحل اولیه به سرعت افزایش یافته اما در حال حاضر از یک درصد به ۷ درصد رسیده است. میزان قلع مورد استفاده شده در صنعت آلیاژ، بین ۶ هزار تا ۷ هزار تن بوده و نسبت مصرف آن مقداری افزایش یافته است. به علاوه مصرف قلع در صنعت شیشه بین دو هزار تا سه هزار تن بوده و اندکی نسبت آن افزایش بافته است.

محصولات شیمیایی که از فلز قلع استفاده می‌کنند را می‌توان به دو دسته محصولات شیمیایی قلع معدنی و آلی تقسیم‌بندی کرد. محصولات شیمیایی تولید شده از قلع معدنی به طور کلی در سرامیک‌ها، پوشش‌دهی فلزی، پوشش‌های شیشه‌ای، کاتالیزورهای سوخت، مواد آند باتری لیتیوم یون و… استفاده می‌شود. محصولات شیمیایی قلع آلی صنعتی به سرعت در حال توسعه با طیف گسترده‌ای از کاربردها به‌ حساب می‌آید.

از کاربردهای اصلی آن می‌توان به استفاده به عنوان تثبیت‌کننده‌های حرارتی و کاتالیزورها در صنعت پلاستیک، آفت‌کش‌ها و ماده دافع یا نابود‌کننده قارچ‌ها در کشاورزی، دامپروری، پزشکی و صنایع نساجی اشاره کرد. انتظار می‌رود که مصرف قلع در صنایع شیمیایی، به سطح تقاضای ۴۳ هزار تن تا سال ۲۰۳۵ برسد و به این رشد ادامه دهد.

در همین راستا، آلیاژها عمدتا در ساخت توربین‌های بخار، ژنراتورها و سایر تجهیزات مکانیکی استفاده می‌شوند که به طور گسترده در خودروها، صنایع هوا و فضا، صنعت انرژی اتمی، مواد ابررسانا و سایر صنایع استفاده می‌شوند.

همچنین دولت مرکزی چین از توسعه فعال مواد مورد استفاده در انرژی‌های جدید حمایت می‌کند که همین امر زمینه کاربرد قلع را گسترش می‌دهد. به عنوان مثال، تسمه لحیم‌کاری فتوولتائیک بر پایه قلع به طور گسترده به عنوان مواد بسته‌بندی ماژول فتوولتائیک استفاده می‌‌شود. در کنار آن، پودر آلیاژ قلع بیسموت به دلیل ویژگی‌های برجسته آن به طور گسترده در بسته‌بندی «LED» استفاده می‌شود. تمام این موارد رشد مصرف قلع را به همراه خواهد داشت.

عرضه قلع در جهان و چین

طبق گزارش سازمان زمین‌شناسی آمریکا، ذخایر اثبات شده جهانی سنگ معدن قلع در خشکی چهار میلیون و ۹۰۰ هزار تن است که یک ماده معدنی با کاهش مداوم ذخایر در بین همه مواد معدنی به‌ حساب می‌آید. چین از نظر ذخایر مواد معدنی در رتبه اول قرار دارد و یک چهارم این ذخایر در جهان را به خود اختصاص داده است. در سال‌های اخیر، ذخایر بزرگ کشف شده جدیدی در جهان وجود نداشته و ذخایر انباشته محدود بوده است.

مقدار تولید جهانی سنگ معدنی قلع در سال ۲۰۲۱، به ۲۷۲ هزار تن رسید که کمتر از سال ۲۰۲۰ است. در همین راستا کشور چین برای مدت طولانی، بزرگ‌ترین تامین‌کننده جهان بوده و ۲۸درصد از حجم عرضه جهانی در سال ۲۰۲۱ را به خود اختصاص داده است. مقدار تولید کشور میانمار در سال‌های اخیر به سرعت در حال رشد بوده و این کشور در سال ۲۰۱۴ رتبه سوم را در جهان کسب کرده است اما حجم تولید در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال گذشته کاهش داشته است.

مقدار تولید جهانی قلع تصفیه شده در سال ۲۰۲۱، به ۳۶۳ هزار تن رسید که کمتر از سال ۲۰۲۰ است. کاهش سالانه در تولید قلع از مواد معدنی، عمدتا به واسطه تولید قلع از ضایعات بوده است. چین برای مدت طولانی بزرگ‌ترین تولیدکننده قلع تصفیه شده در جهان بوده و ۵۰ درصد از کل تولید جهان در سال ۲۰۲۱ را به خود اختصاص داده است اما تولید این حجم زیاد به شدت به سنگ معدن قلع وارداتی متکی است.

در سال ۲۰۲۱، مقدار تولید جهانی قلع از ضایعات ۶۸ هزار تن بود. به‌ طور کلی نسبت کل خوراک بازیافت در صنعت قلع قبل از سال ۲۰۱۰ به سرعت افزایش داشت. در حال حاضر این مقدار بین ۲۰ تا ۲۵ درصد حفظ شده است.

چین برای مدت طولانی بزرگ‌ترین تولیدکننده قلع از ضایعات در جهان بود و در سال ۲۰۱۰، رکورد ۴۶هزار و ۸۰۰ تنی را به ثبت رساند. در حال حاضر، تولید قلع از ضایعات در چین به دلیل محدودیت واردات زباله‌های الکترونیکی کاهش یافته است.

با فرض اینکه فناوری‌های استخراج و بهره‌برداری به‌ طور پیوسته بدون جهش‌های عمده در توسعه پیشرفت می‌کنند، می‌توان بیان کرد که توسعه ظرفیت تولید معدن از یک سری قوانین عینی پیروی می‌کند. بنابراین هیچ استخراج‌کننده معدنی وجود ندارد که هزینه‌های اقتصادی را نادیده بگیرد و قوانین طبیعی و اقتصادی را نقض کند. به علاوه سیاست‌های منابع موجود کشورهای مختلف هنوز هم تغییرات بزرگی را تجربه نکرده‌اند. بنابراین پیش‌بینی می‌شود مقدار تولید قلع معدنی در سال ۲۰۲۵، به اوج خود و به حدود ۳۲۰ هزار تن برسد و سپس تا سال ۲۰۳۵ کاهش یابد و به حدود ۲۹۰ هزار تن برسد. رشد مقدار تولید قلع معدنی عمدتا از کشورهای آفریقایی و کشور ویتنام حاصل خواهد شد و مقدار تولید سایر کشورهای بزرگ دیگر ثابت خواهد ماند. تولید قلع از ضایعات در حال حاضر به کندی رشد می‌کند و تا سال ۲۰۳۵ به حدود ۸۶ هزار تن می‌رسد.

منابع موجود حال حاضر چین را می‌توان با مجموع تولید بیش از دو میلیون تن مورد بهره‌برداری قرار داد. مقدار کل تولید معادن در حال تولید و در معادن در حال ساخت در سال ۲۰۲۵ به اوج خود می‌رسد و سپس در سال‌های آینده به تدریج کاهش می‌یابد. پیش‌بینی می‌شود که در آینده حداکثر حجم عرضه سالانه بین ۸۰هزار تا ۱۲۰ هزار تن باشد.

عرضه و تقاضا در سال‌های آینده

با توجه به عرضه قلع معدنی و قلع از ضایعات، شکاف در عرضه و تقاضای جهانی تا سال ۲۰۲۵، اندکی کاهش می‌یابد و سپس به روند افزایشی خود ادامه خواهد داد.

در سال ۲۰۲۱، واردات خالص قلع در چین ۴۴هزار تن بود. به علاوه در سال‌های آینده نیز عرضه سنگ معدن قلع در چین همچنان ناکافی خواهد بود. در ۱۵ سال آینده، شکاف عرضه داخلی چین بین ۴۰هزار تا ۶۰ هزار تن باقی خواهد ماند و وابستگی به واردات در سطح حدود ۳۰ درصد باقی می‌ماند.