محسن محمودنژاد در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» بیان کرد: با توجه به افزایش هزینه‌های تولید در سال ۱۴۰۰، ناچار به توقف تولید طی سه ماهه ابتدایی سال جاری شده‌ایم. رشد قیمت مواد اولیه و همچنین حامل‌های انرژی به ویژه گاز سبب شده است تولید شمش را متوقف کنیم و در صورتی که شرایط بهبود پیدا کند، فعالیت خود را از سر خواهیم گرفت. هزینه گاز مصرفی مجموعه در سال جاری، یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بوده است و چاره‌ای جز تعطیل کردن خط تولید نداشتیم. از آنجایی که قیمت‌گذاری مس بر اساس بورس فلزات لندن (LME) انجام می‌شود و نرخ دلار در کشور همواره با نوسان همراه بوده است، بنابراین نمی‌توانیم برنامه‌ریزی مشخصی در تولید داشته باشیم. قیمت مس در زمانی که تولیدکننده اقدام به خرید ماده اولیه می‌کند با هنگامی که بارگیری و در نهایت تخلیه آن در محل کارخانه انجام می‌شود، متفاوت است که این مسئله صرفه اقتصادی ندارد.
افزایش قیمت گاز به تولید ضربه زد
وی افزود: متاسفانه گاز مصرفی تولیدکنندگان محصولات فلزی بر مبنای صنایع پتروشیمی محاسبه می‌شود و قیمت گاز طی یک سال اخیر در حدود سه تا چهار برابر افزایش یافته است. مگر درآمد یک واحد کوچک‌مقیاس چقدر است که بتواند بخش عمده‌ای از آن را صرف گاز کند؟ از سوی دیگر، وضع قوانین و دستورالعمل‌های دست و پاگیر سبب شده است صادرات از رونق بیفتد و این در حالی است که اگر شرایط صادرات تسهیل شود، می‌توانیم ضمن ارزآوری بیشتر به داخل کشور، وضعیت موجود را ساماندهی کنیم. تحریم منجر به کاهش صادرات و افزایش عرضه محصول در داخل شده است. بازار داخلی نیز کشش رقابت‌پذیری بالا را ندارد و اگر امکان صادرات فراهم شود، می‌توانیم شمش را با عیارهای مختلف به سایر کشورها صادر کنیم. در حال حاضر ناچار هستیم شمش خود را به چند شرکت داخلی بفروشیم و امیدواریم بتوانیم با رفع موانع موجود، شاهد رونق صادرات شمش باشیم.
مدیرعامل شرکت آذین مس رخشان ماندگار عنوان کرد: شمش مس با عیار ۹۰ درصد در این مجموعه تولید می‌شود که مشتریان خاص خود را در داخل دارد اما نکته حائز اهمیت این است که اگر قرار باشد این محصول به خارج از کشور صادر شود، باید عیار آن افزایش یابد که با توجه به شرایط موجود، امکان پرعیارسازی شمش کاهش پیدا کرده است. در حال حاضر سیم و کابل به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین محصولات صنعت مس به کشورهای مختلف صادر می‌شود. ماده اولیه مورد نیاز تولید مفتول، کاتد مس است که با عیار مناسب در داخل تولید می‌شود و به دست تولیدکنندگان سیم و کابل مسی می‌رسد. در این شرایط صادرات سیم و کابل مقرون به صرفه است و ارزآوری مطلوبی را به همراه خواهد داشت؛ در حالی که صادرات شمش مس امکان‌پذیر نیست و همین مسئله تولیدکنندگان شمش را در تنگنای اقتصادی قرار داده است.
با کاهش نیروی انسانی متخصص روبه‌رو هستیم
محمودنژاد ضمن اشاره به معضل کاهش نیروی انسانی در بخش تولید، مطرح کرد: اگرچه حقوق کارگران در سال جاری ۵۷ درصد افزایش یافته است اما همزمان با رشد تورم و قیمت کالاهای اساسی مانند مواد غذایی، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند در مشاغل غیرمولد فعالیت خود را ادامه دهند و بر همین اساس با کاهش نیروی انسانی مواجه هستیم. از سوی دیگر، افزایش هزینه‌های تولید اعم از مواد اولیه، برق و… سبب شده است کارفرمایان نیز در تامین نقدینگی مورد نیاز خود با مشکل مواجه و ناچار به تعدیل نیرو و یا تعطیلی مجموعه شوند.
وی در ادامه به فرایند تولید شمش مس اشاره کرد و گفت: کنسانتره خاک معدنی در داخل کوره‌های دوار به مات مس با عیار ۵۰ تا ۶۰ درصد تبدیل می‌شود و پس از استحصال مات مس، عیار آن تا ۹۰ درصد رشد پیدا می‌کند اما از آنجایی که هزینه‌های تولید افزایش یافته است، بنابراین ذوب دوباره آن به منظور پرعیارسازی برای ما صرفه اقتصادی ندارد و ترجیح می‌دهیم شمش را تا عیار ۹۰ درصد تولید کنیم.
این تولیدکننده شمش مسی با انتقاد از حمایت نکردن دولت از تولیدکنندگان بخش خصوصی، اذعان کرد: علی‌رغم وعده‌های مسئولان مبنی بر حمایت از تولید، متاسفانه شاهد عکس این اتفاق و سنگ‌اندازی مسئولان هستیم. تولیدکننده موظف است قبض گاز مجموعه را ابتدای هر ماه پرداخت کند و اگر یک روز به تاخیر بیفتد، گاز کارخانه قطع خواهد شد. زمانی که تولیدکننده اقدام به دریافت تسهیلات برای افزایش سرمایه در گردش به میزان پنج میلیارد تومان می‌کند، باید معادل دو برابر آن یک سند ملکی را به عنوان وثیقه در رهن بانک قرار دهد تا بتواند مبلغ مورد نظر را با سود چنددرصدی دریافت کند. در حالی که به نظر می‌رسد کارمزد این تسهیلات به قدری است که اگر تولیدکننده آن را دریافت نکند، مقرون به صرفه‌تر خواهد بود. اگر یک فرد سند ملکی چند میلیارد تومانی داشته باشد، دیگر نیازی به دریافت وام ندارد و بنابراین لازم است یک بازنگری در شرایط دریافت تسهیلات بانکی صورت پذیرد. متاسفانه بسیاری از تولیدکنندگان در سال‌های اخیر، ملک شخصی خود را به همین علت از دست داده‌اند و امیدوار هستیم در آینده شاهد چنین اتفاقات ناخوشایندی نباشیم.
اخد مالیات هنگفت از تولیدکنندگان شمش مس
محمودنژاد در خصوص پرداخت مالیات، تصریح کرد: فلز مس در کنار طلا، جزو گران‌ترین و ارزشمندترین فلزات در سطح جهان به شمار می‌آیند و تولید آن‌ها از سودآوری مطلوبی برخوردار است.بر همین اساس سازمان امور مالیاتی اقدام به اخذ مالیات هنگفت از تولیدکنندگان شمش مسی می‌کند و هیچ توجهی به سایر هزینه‌های تولید که به شدت رشد پیدا کرده است، ندارد. تولیدکننده نیز موظف است مالیات خود را طبق قانون پرداخت کند و در غیر این صورت با جریمه مالیاتی مواجه خواهد شد. به نظر می‌رسد چون قیمت مس و طلا همواره در حال افزایش است، بنابراین تولیدکنندگان شمش نیز باید مالیات بیشتری پرداخت کنند که به هیچ وجه چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد و افزایش هزینه‌های تولید منجر به تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدکننده شمش شده است.
وی در ارتباط با چشم‌انداز صنعت مس، بیان کرد: ایران از لحاظ ذخایر مس، جزو برترین کشورهای جهان به شمار می‌آید و اگر بهره‌برداری از این ذخایر به بهترین شکل ممکن همراه با سرمایه‌گذاری انجام شود، بنابراین می‌تواینم در آینده به پیشرفت چشمگیری در این صنعت دست پیدا کنیم. در حال حاضر شرکت ملی صنایع مس ایران، بزرگ‌ترین صادرکننده فلزات اساسی در کشور محسوب می‌شود و به تنهایی توانسته است ارزآوری مطلوبی را به داخل کشور داشته باشد.
مدیرعامل شرکت آذین مس رخش ماندگار در ادامه به چالش‌های موجود در بخش معدن اشاره کرد و گفت: معدن، حوزه بسیار مهمی است که متاسفانه طی سالیان اخیر به شدت مهجور واقع شده است و بیش از ۹۰ درصد ظرفیت معادن غیر فعال باقی مانده‌اند. واردات ماشین‌آلات معدنی، یکی از دغدغه‌های اصلی معدن‌کاران است که تصمیم مشخصی برای آن اتخاد نمی‌شود و فعالان معدنی ناچار به اجاره ماشین‌آلات فرسوده هستند. تعرفه‌های گمرکی برای واردات ماشین‌آلات معدنی صرفه اقتصادی ندارد که به دنبال آن، شاهد فرسوده شدن تجهیزات موجود هستیم. هزینه حمل و نقل مواد معدنی نیز به شدت افزایش یافته است و بر همین اساس، سرمایه‌گذاری خاصی در این بخش نیز صورت نمی‌پذیرد. خام‌فروشی، مهم‌ترین معضلی است که در معادن کشور با آن مواجه هستیم و این در حالی است که اگر اقدامات لازم در خصوص توسعه صنایع پایین‌دستی فلزات مختلف مانند مس، آلومینیوم و… انجام شود، تولید محصول نهایی افزایش خواهد یافت و از خام‌فروشی مواد معدنی جلوگیری به عمل خواهد آمد. متاسفانه بعضی از معدن‌کاران استان زنجان، به جای اینکه کنسانتره خود را به تولیدکنندگان داخلی بفروشند، اقدام به صادرات آن به کشورهایی مانند چین و هند می‌کنند و مسئولان ذی‌ربط نیز با عنایت کامل به این معضل، اقدامات لازم جهت مقابله با خام‌فروشی را انجام نمی‌دهند.
تحریم، نفس تولیدکننده را گرفته است
محمودنژاد تحریم را عامل افزایش مشکلات بخش تولید دانست و تاکید کرد: شرایط تولید روز به روز دشوارتر از قبل می‌شود و متاسفانه شاهد رشد تعطیلی واحدهای کوچک‌مقیاس طی ماه‌های اخیر بوده‌ایم. برای مثال، اگر قرار باشد واحدهای تولیدکننده شمش مس به دنبال خام‌فروشی کنسانتره تعطیل شوند، بنابراین ناچار به واردات شمش خواهیم شد. در حالی که امکان تولید این محصول در داخل کشور فراهم است و ایران جزو ۱۰ کشور برتر جهان از لحاظ ذخایر مس قرار دارد. افزایش نرخ ارز نیز چالش مهم دیگری محسوب می‌شود که به دنبال اعمال تحریم‌های اقتصادی، شرایط تولید را بیش از پیش دشوار ساخته است. زمانی که نرخ دلار طی مدت یک هفته تغییر می‌کند، تولیدکننده چطور می‌تواند برنامه‌ریزی مشخصی برای تولید داشته باشد؟ در حال حاضر نرخ دلار در بازار آزاد در حدود ۳۱ هزار تومان است و قیمت یک تن مس در حدود ۳۰۰ میلیون تومان برآورد می‌شود. اگر تولیدکننده شمش، یک تن مس را با این مبلغ خریداری کند و نرخ دلار به یکباره به ۲۹ هزار تومان کاهش پیدا کند، بنابراین قیمت مس به حدود ۲۸۰ میلیون به ازای هر تن افت پیدا خواهد کرد که ضرر ۲۰ میلیون تومانی عاید تولیدکننده می‌شود. متاسفانه امکان برنامه‌ریزی مشخص برای تولید وجود ندارد و نمی‌توانیم حتی نسبت به یک ماه آینده خوش‌بین باشیم.
وی در خصوص نحوه تامین مواد اولیه، اظهار کرد: کنسانتره مس تا چند سال پیش به صورت سهمیه‌ای به واحدهای تولیدکننده شمش تعلق می‌گرفت اما بر اساس قوانین جدید، در صورتی تولیدکننده می‌تواند از این سهمیه استفاده کند که بومی یک استان خاص باشد. برای مثال، کنسانتره مس سرچشمه تنها به واحدهای فعال در استان کرمان تعلق پیدا می‌کند و این در حالی است که پروانه بهره‌برداری بسیاری از تولیدکنندگان متعلق به سایر استان‌ها است. همچنین در صورت نیاز، ضایعات مسی را از بازار آزاد تامین می‌کنیم و این امر بستگی به شرایط بازار دارد. باید در نظر داشت استفاده از کنسانتره مس نسبت به ضایعات مقرون به صرفه‌تر است و اگر بتوانیم کنسانتره مورد نیاز تولیدکنندگان شمش را فراهم کنیم، دیگر نیازی به ضایعات مسی نخواهد بود.
مدیرعامل شرکت آذین مس رخش ماندگار در پایان یادآور شد: نوسان قیمت مواد اولیه، شرایط تولید را به شدت دشوار ساخته است و حمایت نکردن مسئولان از تولیدکنندگان بخش خصوصی، باعث دلسردی بسیاری از آن‌ها شده است. واقعیت امر این است که اگر این افراد سرمایه خود را در بخش دیگری به غیر از تولید هزینه می‌کردند، به سوددهی فراوانی در گذر زمان می‌‌رسیدند و با مشکلات کمتری دست و پنجه نرم می‌کردند. امیدوار هستیم شرایط تولید، بحرانی‌تر از سال گذشته نشود و واحدهای فعال بتوانند تولید خود را حتی با کمترین میزان سوددهی ادامه دهند.
